Zomerse begijnhofbezoeken…

De afgelopen weken verdeelde ik een stuk ‘vakantie’ rond een trilogie: drie begijnhofbezoeken, telkens een fijn wederzien…

Het hof te Kortrijk baadt vooraan de vrouwenstad gedeeltelijk in restauratiewerken, ‘s avonds is het achteraan ‘bij Marcella’ en aan de bleekweide echter, alsook ‘bij Johanna’ zalig vertoeven*…

Beeld van gravin Johanna van Consantinopel – oorspronkelijke beschermvrouwe en financieel ondersteunster van het hof – op Joanna’s plein.

Gietijzeren beeld van Marcella Pattyn (de laatste begijn), kijkend naar de Sint-Annazaal oftewel belevingscentrum van het hof.

De grens overstekende laafde ik me aan de schoonheid, het groen en de stilte van het Bredase begijnhof.

Poort van het hof, tevens ingang.

Tevens ontdekte ik vrouwenkracht in de meest mooie én praktische vorm…

Vliegengordijn ‘Frieda Kahlo’ van bewoonster nummer 33 – met dank voor de babbel en de foto.

Afsluiten deed ik op het plattelandse hof van Hoogstraten, een oase van rust, met een gepaste spreuk…

Begijnhof Hoogstraten achteraan

‘Wijze madammenspreuk’ aan de zijmuur van het museum op het hof.

Zicht op de begijnhofkerk achteraan het hof.

Na elk bezoek was het altijd moeilijk afscheid nemen. Resultaat: doodmoe maar zielsgelukkig…

© Debby Van Linden

*Dank aan Claude Bouckaert voor de schenking van ‘De laatste der begijnen’ tijdens onze ontmoeting.

De oorsprong van ‘de derde weg’: geen woorden nodig…

Begin dertiende eeuw: in Luik, Tienen, Maastricht, Namen,… doet zich een nieuw fenomeen voor: vrouwen, alleen levend of in groep, besluiten een zelfgekozen religieuze levensstijl aan te nemen die niet in het kader past van de maatschappelijke norm: geen huwelijk aangaande of in het klooster intredende. Hun ‘derde weg‘ kent navolging in heel West-Europa en verbaasd vriend en vijand.

Er doen zich twee reacties voor op hun ‘noch vis, noch vlees’ zijn: men gaat hen ‘religieuze vrouwen’ (of een variant hierop bv. ‘heilige vrouwen’) of ‘begijnen’ noemen. De eerste benaming komt uit de mond van kerkvaders, die de wijsheid van deze vrouwen genegen waren en soms ophemelden. ‘Begijn’ als naam werd dan weer door critici aangebracht. De naam ‘begijn’ duikt op in geschriften daterende 1219-1224. Deze term verloor een deel negativiteit doorheen de tijd, doch is er nooit helemaal van losgekomen.

Deze informatie lezende, viel me op dat deze (vrouwen)beweging koste wat het kost moet benoemd worden – uit ongemak bij anderen? In het ‘naam geven’ merk ik ofwel een houding van ‘op een piëdestal plaatsen’ of ‘devalueren tot minachten’: ofwel ‘goed’ ofwel ‘slecht’, een typisch dualistische opvatting. In geen van de twee houdingen mogen deze vrouwen onbenoemd door het leven gaan, mogen ze niet gewoon ‘zijn’.

Ik stel me voor hoe de vrouwen van toen op dit benoemen (door mannen) op hun ‘derde’ manier reageerden: geen discussie, geen aanvaarding, wel mysterieus glimlachen om hun zo urgente benoemingsnood en er daarna, onder elkaar, eens mee schaterlachen.

Zelf spreek ik graag over ‘mijn wijze madammen’: ‘wijs’ van ‘wijsheid’ alsook ‘wijs’ in het Gents (‘tof’) als eerbetoon.

© Debby Van Linden

Bron: Simons, W. (2001). Cities of ladies, Pennsylvania Press, Philadelphia.

Dank aan Cecile Van Ooteghem om mij dit boek aan te raden.

Een nieuwe start…

Omdat het begijnenerfgoed me blijft verwonderen en intrigeren, omdat er nog zoveel over en rondom hen te lezen en te kennen valt, omdat ik het gewoonweg niet kan laten en om nog zoveel meer redenen pak ik de (blog)pen terug op. De nieuwe wending van begijnhovenqueeste wordt: maandelijks één tot twee stukjes waarbij zowel begijnhoofse (her)bezoeken als meer kennisgerichte onderwerpen over of in verband met ‘mijn wijze madammen’ aan bod komen.

Het recept voor deze frisse start betreft:

Een bodem van:

– bezieling, intuïtie en authenticiteit 

Een beslag bestaande uit:

-drie eetlepels leergierig boeken lezen

-een afgestreken theelepel kritische zin

-20 cl begijnhoofse stilte

-een klontje mystieke interesse

-vier gesneden blokjes eigenzinnige vrouwenkracht(verhalen)

-een zelf te bepalen hoeveelheid begijnhofbezoeken

 Afgewerkt met:

– een vleugje humor

-een snuifje introspectie

– een rijke hoeveelheid eerbetoon

– en heel veel liefde…

© Debby Van Linden