Het plan…

Thuisgekomen talmde ik geen ogenblik en begon in de boeken te bladeren. Bij de woorden ‘…de 25 begijnhoven die Vlaanderen rijk is.’ stopte ik met lezen en wist ‘Ik wil ze allemaal gaan bezoeken!‘

Terwijl ik even pauzeerde met een tas thee, werd het mij opeens duidelijk: ‘maar niet alleen!’ Zonder dat ik er op zoek naar was, had ik reeds een reisgenoot bij mijn ‘ontdekkingen’ in Mechelen en Antwerpen. Ik besloot hem de vraag ‘Ga je mee?’ persoonlijk voor te leggen: deze tocht aanvangen betekende samen op pad gaan doorheen Vlaanderen, praktische zaken vastleggen, veel tijd met elkaar doorbrengen,…

Alhoewel mijn buikgevoel er alle vertrouwen in had, vroeg mijn verstand zich af: ‘Wat als het ‘nee’ is?’

Enkele dagen later legde ik mijn kaarten op tafel: ik maakte duidelijk dat deze zoektocht een belangrijke plaats in mijn leven innam en ik, ondanks dat ik niet wist wat er in het verschiet lag, voelde te moeten ‘gaan‘. ‘Ga je mee?’

‘Ja.’ was het antwoord. ‘Je bent toch zeker, dit kan bijvoorbeeld twee jaar duren.’ wilde ik nogmaals toetsen. ‘Ja, ok, dan duurt het twee jaar. Ik ga mee.’ Opgelucht en blij schoof ik mijn boeken dichterbij en stelde voor een aantal bezoeken vast te leggen: hierover liet ik geen gras groeien!

Tien minuten later lag het begin van ons plan vast: we prikten een datum voor het eerste begijnhofbezoek: Mechelen. Aangezien daar de kiem van mijn zoektocht lag, was dit de ideale startplaats. Daarna zou Lier volgen. We maakten de afspraak telkens een eerste wandeling door elk begijnhof te maken om de sfeer te proeven en een tweede tocht te maken vanuit her-storisch standpunt.

Gebeten door het begijnhofvirus begon ik te lezen ter voorbereiding…

Indien je graag in je mailbox een bericht ontvangt wanneer een nieuwe post verschijnt, geef dan je mailadres door via ‘follow’ rechts van deze pagina, onder de kalender.

© Debby Van Linden

Boeken…

Meer informatie, dat had ik nodig om verder te gaan. De volgende dag fietste ik richting bibliotheek. Mijn zoektocht daar leverde een magere oogst op: enkel het werk ‘Vlaamse begijnhoven: werelderfgoed’ sprong mij in het oog als ‘startwerk’.

Onderweg naar huis bekroop me een gevoel van teleurstelling: er ontbrak iets. Ongeveer halfweg passeerde ik een winkelstraat en ving het geel-blauwe logo van ‘De Slegte’ op. Enkele meters verder stopte ik met piepende remmen: ‘Ah, ja, De Slegte, waarom niet!’

De deur viel achter me dicht. Kijkend naar het overzichtsbord per etage besefte ik niet te weten bij welke rubriek te zullen zoeken: ‘architectuur?’, ‘geschiedenis?’, ‘godsdienst?’. De woorden ‘Laat u helpen’ vielen me te binnen. Op de benedenverdieping stond een lange rij wachtenden bij de kassa. De eerste verdieping dan maar: niemand te bekennen. Ook bij de ‘inkoop boeken’ geen teken van leven. Net toen ik me omdraaide richting trappen, bemerkte ik op een verhoogd platform, verscholen tussen de boeken en de computer, een gestalte.

‘Excuseer, ik zoek boeken over begijnhoven, bij welke rubriek kan ik deze vinden?’ De medewerker zocht op zijn computer en concludeerde dat ze boeken hierover hadden, doch telkens onder een andere categorie ondergebracht. Met de woorden ‘Zolang ze niet bij ‘sport’ staan, is het nog logisch!’ verdween hij tussen de rekken, legde een boek voor mijn neus neer, spurtte weg, legde een ander werk neer,..

‘Vlaamse begijnhoven: werelderfgoed’ verscheen en ik maakte een inwendig hartesprongetje (‘Yes! Deze was nu langer dan drie uitleenweken van mij!’), ‘het gidsje ‘Langs Vlaamse begijnhoven’ kwam links te liggen en weer voelde ik dat hartesprongetje: ‘yes!’. De twee overige werkjes deden me fronsen: wat deed Felix Timmermans hier?

Alsof hij mijn gedachten kon lezen, beantwoordde de medewerker mijn vraag:’ Timmermans is grote liefhebber van het Lierse begijnhof geweest en heeft er ook gewoond. Eén van zijn verhalen gaat over een al dan niet fictief begijntje en dat werk zorgt ervoor dat toeristen het begijnhof bezoeken. Ik heb het begijnhof reeds bezocht en kan het echt aanraden, het is prachtig!’

Mijn hart volgend, nam ik de ‘basisboeken’ mee en gaf de Timmermanswerken terug. Vooraleer ik me naar de kassa bevond, nam ik de tijd de medewerker een groot en oprecht compliment te geven voor zijn opzoekwerk, supervriendelijke service en de tip het Lierse begijnhof te bezoeken. Ik verzekerde hem dat dat op mijn programma zou komen te staan.

Met mijn ‘twee kindjes’ tegen mijn hart gedrukt en een glimlach van oor tot oor fietste ik huiswaarts…

© Debby Van Linden

Acht eeuwen ‘herStory’…

Na een theatervoorstelling en bezoek aan de plantentuin wandelden wij een tweede keer het begijnhof in… de drukte en het geraas van de stad vielen weg en weer waande ik mij in een andere wereld, een wereld waarin elke kassei, elk huis mij een verhaal leek te vertellen. Mijn vastberadenheid werd sterker: ‘Hier was iets dat ik moest ontdekken.’ Iets voor zes uur nam ik afscheid van het begijnhof en keek vanaf de Ossenmarkt toe terwijl, zoals aan de ingang vermeld, de poort werd gesloten.

Op de trein terug naar huis begon ik de vermoeidheid van een dagje Antwerpen te voelen. Mijn begeestering voor het begijnhof liet me echter niet los waardoor ik me voor mijn computerscherm zette. Met ‘Begga’ als aanknopingspunt liet ik de zoekresultaten op mij afkomen en begon te lezen…

Begijnen waren geen ‘brave nonnekes’, zoals men mij ooit vertelde, maar vrouwen die resoluut en revolutionair voor een andere weg kozen! In een tijdsperiode waarin ofwel huwen ofwel non worden de twee opties waren in een vrouwenleven, zeiden zij radicaal ‘foert!’ tegen deze opties en installeerden een nieuwe levenswijze, zowel op economisch, maatschappelijk als geloofsvlak. Zij werken en leefden van hun eigen inkomen, woonden alleen of met een aantal vrouwen samen en steunden elkaar via bijeenkomsten die tevens kennisdeling tot doel hadden. Voorts keerden zij zich tegen de heersende kerkpolitiek (misbruik en verkoop van kerkelijke ambten) en het opkomend materialisme door de evangelische waarden zoals ‘arbeid’, ‘eenvoud’ en ‘menselijkheid’ voorop te stellen. Het strafste van al was het feit dat de begijnenbeweging acht eeuwen lang had bestaan!

Als verstomd keek ik naar de woorden op het scherm voor mij: hier was achthonderd jaar vrouwengeschiedenis en niemand die mij dit ooit verteld had! Dit was het gebied van ‘herStory’ (in plaats van het mij geleerde ‘hiStory/geschiedenis’), in mijn eigen Vlaamse land stonden al die begijnhoven om te ontdekken!

Hiermee moest ik verder gaan…

© Debby Van Linden

Antwerpen

Een week later, op voorstel van diezelfde vriend, vertrok ik met de trein richting Antwerpen. Van het Antwerpse afkomstig en een tijdje in de stad te hebben gewoond, dacht ik de meeste gebouwen en bezienswaardigheden te kennen. Mijn vriend stelde voor het voor mij onbekende begijnhof te bezoeken en maakte mij nieuwsgierig door de volgende foto, genomen door een vriendin van hem, te tonen:

foto door Anja Vandervelpen fotografie

De eerste regels trokken mijn aandacht, vragen kwamen op: wat was daar dat mannen na 18u niet meer binnen mochten? Hoe kwam het dat dit zo expliciet werd vermeld?

Even later wandelde ik de poort binnen en werd overvallen door de schoonheid en stilte van dit ‘stadje in de stad’. Al wandelend over de ‘kinderkopjes’ langs de huizen, viel mij op hoe elke deur een andere naam droeg: Magdalena, Begga,…

Aan de kerk kwamen net een aantal mensen buiten. Wij besloten de tuin te verkennen en daarna de kerk te bezoeken. Bij het betreden van de tuin, voelde ik dezelfde rust en mystieke stilte. Ik genoot intens van de eerste lentetekens, van al dat groen.

Bij binnenkomst van de kerk, verlieten de laatsten het gebouw en sloten de deuren achter ons tot op een kier. Een intense stilte, wijs en troostend, en een diep thuisgevoel borrelden op. Rondkijkend in de kerk viel mij op hoe hier meer vrouwenbeelden aanwezig waren dan in elke andere kerk die ik tot op heden gezien had. Eén beeld sprong er voor mij uit en ik noteerde de naam die onder het beeld stond vermeld: ‘H. Begga’.

Heilige Begga – foto door Anja Vandervelpen fotografie

Ik maake mijn vriend duidelijk dat ik verder moest zoeken, dat hier een kiem lag die ik wou doen groeien.

De kerk en het begijnhof buitengaande, wist ik twee dingen: na de andere, geplande activiteiten in Antwerpen en voor ik terug op de trein zou stappen, moest en zou ik hier nog eens langskomen, ik moest een stukje ‘thuis’ kunnen meenemen. Verder wilde ik van Begga en het begijnhof meer te weten komen…

© Debby Van Linden