Afgelopen jaar werd het uitdragen van het begijnse erfgoed verder gezet via onderzoek, de digitale media en een opname.
Begijn op het Elizabethbegijnhof te Sint-Amandsberg. Copyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digitaal gebruik)
Allereerst werd het onderzoek voor het boek ‘Wijze vrouwen‘ voortgezet. De nadruk lag op een grondige literatuurstudie. De begijnse geschiedenis brengt vele velden samen die allen aandacht verdienen: kerkgeschiedenis, het religieuze en economische verleden, gendergeschiedenis, …
Op de facebookpagina ‘begijnennieuws‘ verscheen zowel nieuws ‘vers van de pers’ over begijnen en begijnhoven (restauraties, opgravingen, verschenen fictie,…) als berichten over de acht eeuwen begijnengeschiedenis heen.
Voor het Canvas-programma ‘Meer vrouw op straat‘ van Sofie Lemaire en haar ploeg werden opnames gemaakt voor ‘s werelds laatste begijn, Marcella Pattyn. Hiervan werd de Kortrijkse Straatnamencommissie op de hoogte gesteld.
Ik kijk met u graag uit naar de realisatie van het programma en verwelkom begijnse verrassingen voor het nieuwe jaar 2020!
(In English)
During the past year 2019 the beguine heritage was represented in three ways: through further research for ‘Wise women’, throug digital media and a campaign to get more women on street names.
Beguine on the beguinage of Saint-Elisabeth at Ghent (Sint-Amandsberg). Copyright: Archive of Ghent, collection J. Storme, STORME_PBK_487 (digital use)
Research for ‘Wise women’ continued. Main focus is to provide solid base of literature. The beguine herstory brings different fiels together: history of the church, gender, political history,…
Short fragments of beguine news were published on the facebook page ‘Community of beguine news‘ vers (restorations, archeological remains, fiction works,…).
After the Flemish television program ‘Meer vrouw op straat‘ lanced a request to get more women on street names, I applied with Marcella Pattyn, the worlds last beguine. Results will be shown during spring 2020.
Looking forward to all beguine surprises in this new year 2020!
Het voorbije jaar was er één van ‘inzet, lef en organiseren alom’, allemaal gedragen door de passie voor het begijnse erfgoed…
Januari en februari vormde maanden van plannen, afspreken, overleggen en opvolgen. Na inwerking in het archiefwezen in 2015, volgde de voorbereiding voor de crowdfunding in het kader van een boek met de titel ‘Wijze vrouwen’.
Op 7 maart lanceerde de campagne onder de titel ‘Geef de begijnen een identiteit!’. Een aantal intense weken van hard werken volgden. Het resultaat loonde: het beoogde onderzoeksbudget werd opgehaald. Steun kwam van een aantal begijnhoven, vanuit het persoonlijke netwerk en van mensen die het begijnenerfgoed genegen zijn. Samen maakten zij de start van het ‘Wijze vrouwen’-project mogelijk.
In april werd de campagne opgevolgd met het versturen van dankkaarten aan donateurs die deze optie verkozen en werd het onderzoek gestart. Tevens werden in deze maand en de daaropvolgende een aantal donateursbezoeken afgelegd. Het onderzoekswerk spitste zich vooreerst toe op de begijnhoven en hun markant vrouwen. Alle genomen stappen in het onderzoeks-en schrijfwerk werden en worden weergegeven via de ‘Wijze vrouwen’-website.
In de zomermaanden werd het uitdragen van het begijnenerfgoed verder gezet met een occasionele vertelwandeling.
Begijnhovenqueeste zette het pr-werk voor het vrouwenerfgoed ook om in berichtgeving voor Erfgoeddag, Open Monumentendag en de winters verlichte begijnhoven, waarbij berichtgevingen via de facebookpagina niet werden vergeten.
Terugkijkend…
Wat begon als een ontdekking werd een interesse, vervolgens een engagement om wekelijks te schrijven onder blogvorm en, voor ik het wist, een passie die ik op verschillende manier uitdraag. Sinds de eerste blik op de dansende vrouwen van kunstenares Mariëtte Teugels te Mechelen en het binnenstappen van het begijnhof van Antwerpen in 2013 zijn bijna vier jaar verstreken. Inmiddels leer ik met rasse schreden bij over kerkgeschiedenis, mystiek, verwezenlijkingen door vrouwen,(politieke) geschiedenis, archivistiek en erfgoed. Naast hartelijke ondersteuning vanuit onverwachte hoeken, ontmoette ik ook zaken die, maatschappelijk gezien, weinig tot niet uitgesproken of opgeschreven worden: auteursrechtschending, het stelen van mijn ideeën, machtsspelletjes, afspraken niet nakomen en onbegrip. Doorheen deze soms intense leertijden, blijft één ding aanwezig: een grote verwondering naar een stuk geschiedenis dat zoveel velden, thema’s en ontdekkingen samenbrengt… en 800 jaar lang, doorheen periodes van groei, bloei, schade en wederbouw, door vrouwen uitgedragen. Verder kan ik rekenen op een aantal mensen die me door dik en dun steunen, een gewaardeerde rijkdom.
Wie het begijnenerfgoed bestudeert stuit op een paradox: hoe meer informatie je verzamelt, hoe meer ze door je handen glippen. Tot op de dag van vandaag is de oorsprong en het ontstaan van de beweging een raadsel waarover veel gespeculeerd wordt. De vrouwen lijken niet te traceren… of schieten onze methoden tekort? En zijn te wel te (be)grijpen?
(in English)
Wishing you a sparkling, beguine New Year!
Looking back on 2016…
The months of January and February were intense: after gaining basic archive knowlegde the year before, I organised and planned everything for the ‘Wise women’-crowdfunding.
On March 7th the campaign, titeled ‘Give the beguines an identity!’ lanced. A few weeks of hard work, dedicated to fundraising, followed. By the end of March the goal was reached: support came from beguinages, from my personal network and from people who are also interested in the past of the beguines.
As April started, a thank you card for funders was made and send. I also visited a few funders. Meanwhile, all project steps were written down monthly on the website.
During summer I was asked to provide a few guide tours on beguinages, another way of spreading knowledge on the beguines.
Writing on this blog continued by publishing about Heritage Day, Day of Open Monuments and winter time on beguinages. In between news was provided on the facebookpage.
Looking back…
What started as a discovery became an intrest, followed by an engagement to write every week. Almost four years have passed since visiting the statues of the dancing ladies at Mechelen, sculptured by Mariëtte Teugels, and my first steps on the beguinage of Antwerp. Now I learn about church history, mysticism, herstory, archive work and heritage. I met positive reactions and support, but also sexism and manipulation – talking or writing about the last topics are still taboo in our society. During those intense periodes of learning one thing stays: an astonishment for a piece of herstory bringing together so many fields, themes and discoveries over 800 years of existence. I can count on people who supported me throughout the year.
Stuyding the heritage of the beguines means meeting a paradox: the more information I gain, the more the women seems to slip through my hands. Up untill now the origin of the beguine movement is unknown and much speculation is done. ‘The women left too little traces.’ one says… or do we lack in methods? And maybe they are not here to grasp?
Vandaag precies drie jaar geleden kwam er een einde aan een uniek stuk geschiedenis: het overlijden van Marcella Pattyn maakte een einde aan bijna acht eeuwen begijnenbeweging. Dit bericht was wereldnieuws en verscheen in het gerenomeerde Engelse blad ‘The Economist’.
Een terugblik op hun ontstaan en Marcella als laatste…
Het begin…
De begijnenbeweging ontstond in een Middeleeuws klimaat van veranderingen op vele vlakken: het kerkelijk beleid werd in vraag gesteld, steden kwamen op,… In zowat heel West-Europa waaide een nieuw, religieus elan: een apostolisch leven leiden – zorg voor anderen stond hierin centraal. Op vele plaatsen besloten vrouwen en mannen, alleen of in groep, een nieuwe identiteit te vormen: niet naar het klooster te gaan, wel religieus te leven. ‘Dederdeweg‘ als manier om in het leven te staan en tegelijkertijd spiritualiteit een belangrijke plaats toe te kennen rees op: de begijnen en begaarden waren geboren. Begijn zijn had een aantal grote voordelen: in eigen onderhoud kunnen voorzien en een eigen identiteit behouden. Voorts konden zij, uitgesloten van de universiteit, hun geschriften verdelen en bekend maken – een unieke vrouwenspiritualiteit en een nieuw literair genre, schrijven over religie in de volkstaal, zag het licht!
Op pauselijk niveau kreeg men het echter ferm benauwd: de begaarden en begijnen werden ‘ketters’ verklaart en moesten verdwijnen. De invloed van een paar hooggeplaatste figuren heeft de begijnen in de toenmalige Lage Landen ‘gered’: indien ze zich zouden groeperen*, konden ze overleven. De begijnhoven of ‘vrouwensteden’, waarvan er momenteel 13 door de UNESCO erkend zijn als werelderfgoed, werden een feit…
Het begijnhof van Hoogstraten.
De spiritualiteit, de organisatie, de invloed van geschiedkundige gebeurtenissen,… lieten hun sporen na in de vormgeving van de beweging, hun unieke levensstijl als onafhankelijke vrouwen met een eigen identiteit bleef… achthonderd jaar lang!
De laatste…
Marcella Pattyn, laatste begijn van een 800-jarige beweging van eigenzinnige vrouwen.
Marcella Pattyn (Thysville 1920 – Kortrijk 2013) werd geboren als ‘Marcelle’ in het voormalig Belgisch Kongo. Vanwege haar blindheid (ze kon nog wel felle kleuren onderscheiden) volgt ze les te Brussel bij het Institut des Aveugles. Het is op deze school van Zusters van Liefde dat Marcella voelt gehoor te willen geven aan haar religieuze roeping. Marcella stelde zich kandidate bij verschillende kloosters, doch telkens werd ze afgewezen vanwege haar blindheid. Haar immens verdriet lost op als ze via haar tantes hoort over ‘begijnen’: vrouwen die religieus leefden en toch het hof konden verlaten om hun eigen inkomen te verdienen. Door bemiddeling van haar tante werd Marcella in 1941 ingeschreven op het groot begijnhof van Sint-Amandsberg om een jaar later geprofest te worden. Na net geen 20 jaar op het Sint-Amandsbergse hof verhuisde ze naar het Kortrijkse begijnhof om er mee de Katholieke Vereniging van Zieken (KVZ) te stichten. In 1985 ging haar gezondheid stilaan achteruit en gaf ze haar bestuursfunctie over aan anderen. Ze bleef echter betrokken door zelfgebreide poppetjes te verkopen aan toeristen ten voordele van haar ziekenwerk. De laatste periode van zorgbehoevendheid verbleef ze in het St.-Jozefrusthuis in de Groeninghestad. Op 90-jarige leeftijd verscheen Marcella in ‘Villa Vanthilt’ (uitzending van 17 augustus 2010).
Een jaar later, tegelijkertijd 70 jaar begijnenleven achter de rug, kreeg ze een eerbetoon van toenmalig burgemeester De Clerck. Marcella was zelf opgetogen over het bezoek van koningin Paola in 2002, over het eerbetoon van de burgemeester was ze minder positief. In haar bijzijn werd tevens haar standbeeldingehuldigd, nu prijkend op het begijnhof tegenover de Sint-Annazaal.
Beeld van Marcella Pattyn – begijnhof Kortrijk.
Op 14 april 2013 deed ‘Marcelle’ de deur van een uniek stuk vrouwenkrachtdicht…
Today, exactly three years ago, was the end a unique piece of herstory: the dead of Marcella Pattyn made an end to eight centuries of beguine movement. This fact became world news and the English newspaper ‘The Economist’ published an article about the end of eight centuries of herstory.
Let’s take a look at their roots and Marella as the last beguine…
The beginning…
The beguine movement rooted during the Middle Ages, a period of changes on different levels: church politics were questioned, the first cities rised,… Throughout the west of Europe a new way of living a religious life begun to flow: people wanted to live an apolostic life with ‘care for others’ as a central theme. Many decided, alone or in group, to follow this new path: not to enter a monastery, not to marry but to live a religious life. ‘The thirdroad‘ as life style to work live spiritualitual was rising: the beguines and begghards ware born. To be a beguine had many advantages: to work for own money and to develop end keep an own identity. Because they were excluded from university as women, they installed a newliterary genre: to write into the vernacular – a unique women spirituality made her entrance!
On papal level their movement was seen negative and threatening to the churches power: the beguines and begghards got the statement of ‘heretics’ and had to disappear. Because of the influence of some clerics, the beguines of the Low Countries could stay: if they would group together*, they would survive. This declaration ment the beginning of the raise of the beguinages or ‘women cities’: thirteen of them are now UNESCO-world heritage.
Het begijnhof van Hoogstraten.
Their spirituality, their organisation, wars,… all left their traces on the composition of the movement. Their unique life style as independent women with their own identity nevertheless stayed… for eighthunderd years!
The last one…
Marcella Pattyn, last beguine of a movement of eight centuries of independent women.
Marcella Pattyn (Thysville 1920 – Kortrijk 2013) was born as ‘Marcelle’ in former Belguim Kongo. Because of her blindness, she follows lesson at ‘Institut des Aveugles’ in Brussels. It’s on this school of ‘Sisters of Love’ she feels to want to follow her religious calling. She contact a whole set of manasteries, but it rejected to become a nun bacause of her blindness. Her tremendous sadness disappears as she hears from her aunt about ‘the beguines’: women who lived religious and still could leave the beguinage to work.
Again through her aunts intervention she moved to one of the biggest beguinages: in 1941 she lives in the women city of Sint-Amandsberg. A year later her profession is a fact. After about 20 years she moves to the beguinage of Kortrijk to help develop a catholic society for sick people (KVZ). Her health becomes weaker in 1985 and Marcella decides to leave her position. Eventually she kept knitting little puppets and sold them to tourist to gather money for her organisation. During the last period of her life she recieved care in the nursing home of Saint-Jozef. When she was 90 years old, she was a guest on the Flemish television programme ‘Villa Vanthilt’on 17th of August 2010.
One year later, and 70 years of beguine life, she recieved an hommage of mayor De Clerck. She kept good memories on a visit of Queen Paola in 2002, about the attitude of the major she spoke in negative terms. In her presence her statue was placed on the beguinage right across the Experience Center.
Statue of Marcella Pattyn – beguinage of Kortrijk.
On the 14th of April 2013 , ‘Marcelle’ closed the door of a unique piece of 800 years of women vigour…
Bouckaert, C. (2000). De laatste der begijnen. Uitgeverij Groeninghe, Kortrijk.
artikel/article: ‘Marcella Pattyn‘ in ‘The Economist’ op 27 april 2013.
artikel/article: ‘La ultima beguina, Marcella Pattyn‘ door Sandra Ferrer – blog ‘Mujeres en la historia’- dd. 19 april 2013.
Notities ‘Kortrijkse begijnendag’ kortfilm M. Pattyn, dd. 28 maart 2016. – Notes taken during the short movie about M. Pattyn at her Rememberance Day at the beguinage of Kortrijk, dd. 28th of March 2016.
Het ‘Wijze vrouwen’-project loopt bijna op haar einde*. Ondertussen staat de teller op 60 percent!
Hierbij danken we alvast de donateurs die een bijdrage leverden: zowel bekenden als onbekenden gaven een donatie. Ook van bewoners van het Kortrijkse begijnhof, het Gentse ‘Ter Hoye’-begijnhof en de Vrienden van het Begijnhof van Turnhout kwam er hartverwarmende steun. Tevens een oprechte ‘dank u’ aan de donateurs vanuit Italië. Speciale dank gaat alvast uit naar de verkregen steun vanuit het Kortrijkse hof, zijnde de ‘Vrienden en bewoners begijnhof Kortrijk’ en KU Leuven Groot Begijnhof, fijn te merken dat de begijnhoven zélf dit project steunen.
Alvast de eerste zaken aan het doornemen. (foto: W. Vandamme)
Om het boek te kunnen realiseren, hebben we nog een aantal donaties nodig: neem de kans om bij te dragen aan het ‘Wijze vrouwen’-boek! Geef de begijnen de identiteit die ze meer dan verdienen, zet ze mee neer in woord en beeld!
*De crowdfunding sluit op 17 april.
The ‘Wise women’-project is almost ending: one week to go*. We are counting 60 percent! We wish already now to thank everybody who provided a donation: support came from people who we know and also from unknown corners. We wish to thank the residents of the beguinage of Kortrijk and Gent (Our Lady Ter Hoye) also the ‘Friends of the beguinage of Turnhout’ for their generous support. A warm ‘thank you’ to the people who donated all the way from Italy. A special word of thanks goes to the beguinage of Kortrijk – ‘Friends and residents of beguinage Kortrijk’- and to the Catolic University-Great Beguinage Leuven: the warm support from the beguinages themselves is genuinely appreciated.
Preparing… (photo: W. Vandamme)
To realise this boek, we need a few more donations: take your chance to provide for the ‘Wise women’-book! Give the beguines the identity they deserve, let’s put them, the women who made a past of 800 years, in the spotlight!
Het is zover! Het wachten is voorbij en uw geduld wordt beloond…
Na weken van hard werken, lanceren we vandaag een crowdfunding voor een boek over de begijnen waarin zij, devrouwen zélf, centraal staan!
Benieuwd? Bekijk het filmpje hieronder!
Uw steun maakt het verschil! Doe hier uw donatie voor het boek ‘Wijze vrouwen’!
Meer informatie nodig? Ga hier naar deze pagina en kom alles te weten over dit project. U steunt toch ook?
Finally! The wait is over… After a few weeks of hard work, we lance our project: a crowdfunding to make a book about the beguines where they are the central key! It were the women who made the movement and they, in portrait and with biography, are the main theme in the book!
Curious? Watch the clip!
You can make a difference! Donations are welcome here! Thank you very much! Need more information? Click here to find out everything about this project.
De afgelopen weken werd er achter de schermen hard gewerkt: organiseren, reorganiseren, instuderen, mensen samenbrengen, nadenken en uitwerken, afspraken maken,… en dit allemaal op en met het erfgoed van de wijze vrouwen, begijnen genaamd, op de voorgrond en in het achterhoofd.
Dit project gaat over de wijze vrouwen, begijnen genaamd, en u kan er deel van uitmaken!
De avond voor het laatste ‘begijnenweekend’ merkte ik een onrust in me op: Tienen werd de laatste queestehalte- het was dus bijna ‘gedaan’, erna zou ik terugkeren naar de plaats waar het een tijd terug begonnen was: Mechelen. Ik kon me met de beste wil van de wereld niet voorstellen mijn queeste te klasseren met ‘wel, dat was mooi en dan nu iets anders!‘. Daarvoor was deze tocht een te belangrijk keerpunt op alle vlakken in mijn leven (geweest). Ik besloot mijn vraagtekens te laten bestaan en de dag zelf ruimte tot antwoorden te geven…
In Tienen wandelde ik de poort van de restanten van de begijnhofkerk binnen*.
Ondanks de weinige overblijfselen was de structuur van de kerk nog duidelijk zichtbaar. Alhoewel ruïnes mij niet snel kunnen bekoren, voelde ik mij op deze plek thuis.Na een tijd de verschillende hoeken en overblijfselen verkend te hebben, vroeg ik mijn queestevriend mij een paar minuten alleen te laten op deze plek.
In de volstrekte stilte van dat moment volgde ik blindelings mijn intuïtie: ik stapte het altaar op en gaf gehoor aan ‘vanbinnen’… het einde van een lange en intense tocht kwam samen met een stil moment in kairostijd: ik had oude ideëen losgelaten, wortels gekregen en herstorisch erfgoed ontdekt. Ik stapte een nieuwe vrouwenfase in, behorende tot een nieuwe groep – vanuit verbinding sloot deze queeste zich om een nieuwe poort te laten opengaan. Ik wist dat ik verder moest gaan… al had ik geen idee wat ‘verder’ dan inhield, ik zei ‘ja‘, met de overgave die ik had leren kennen als vertrouwen en leiding.
De terugweg voltrok zich in een serene, volle stilte met betekenis: één die woorden te boven ging…
Stevig ingeduffeld stapten we het Hasselse centrum in richting begijnhof. De begijnhofpoort doorwandelende kwam het hof me tegemoet: een aantal huizen en een ruïne sprongen in het oog.
Deze laatste bleek een restant van de begijnhofkerk te zijn. De ruïne had iets, langs de andere kant betreurde ik het feit dat ook dit stukje erfgoed wegteerde.
Het hof kwam me over als ‘mooi’ en ‘lelijk’, afhankelijk van welke kant ik opkeek: de resterende huizen gaven de glorie weer, de industriële bouw aan de andere kant werkte ontzielend op me in.
Door de openstaande deuren van de voorhofjes wandelende, viel me het gedicht en een kleine toelichting, hangende aan de binnenkant, me op. Hier was duidelijk hart-elijkheid aanwezig! Aan één van de opschriften in de ‘Duivelstuin’ meende ik nog iemand met begijneninteresse natuurgewijs te ontmoeten.
In deze late herfstperiode trof het me nog bloeiende rozen te zien. Ondertussen had ik een aantal boeken over het goddelijk vrouwelijke gelezen en wist nu dat de roos het symbool* vormde voor ‘de Vrouwe’ én de ziel: onuitroeibaar sterk én vervuld van mystieke schoonheid. Mijn (eerdere) connectie met deze ‘ZielsVrouwe’ kon ik nu plaatsen. Deze roos nam ik alvast als psychisch erf-goed én op foto mee.
Buiten aan de begijnhofmuur zag ik haar weer, Maria! Deze keer kon ik haar plaatsen en herkennen als de Grote Moeder. Ik groette haar deze keer anders: als de Grote Moeder die bleef, ‘no matter what’.
Even later dook ze weer op, alsof ze mij teruggroette. In het zijportaal van de Sint-Rochuskerk keek ik naar haar in het glasraam: met een fiere, rechtopstaande en evenwichtige houding en de uitstraling van een priesteres. Naar deze Maria had ik lang gezocht: een vrouw, staande in haar eigen kracht!
*Mijn later onderzoekswerk naar ‘het vrouwelijke’ qua symboliek leidde tot de bevinding dat er vele symbolen zijn, naargelang plaats, tijd en cultuur licht verschillend, doch die steeds overeenkomen in één opzicht: de vrouw is het (begin van alle) leven.
De Diestse begijnen verenigden zich in 1245 op gronden buiten de stadsomwalling. Door het optrekken van een nieuwe stadsmuur in de late 14e eeuw kwam het hof binnen de stad te liggen.
In de 16e eeuw zorgde pastoor Esschius voor een golf van veranderingen op het begijnhof: hij voerde een spiritueel gezag dat gericht was op persoonlijke inkeer en gebed, liet de lemen huizen vervangen door woningen van steen en legde nieuwe regels betreffende in- en verkoop op die het contact tussen de begijnen en lokale handelaars zeer beperkte. De begijnen en de stadsbewoners protesteerden hevig, zelfs de Inquisitie kwam eraan te pas, doch Esschius voerde zijn beleid door.
foto door Geert De Brabander
Tijdens de bloeiperiode in de 17e eeuw groeide het begijnenaantal tot ongeveer 400, de inval van de Fransen zou dit getal doen afnemen. De huizen van het hof kwamen in handen van het huidige O.C.M.W., die de leegstaande verhuurde aan burgers. In de 19e eeuw tellen we als gevolg nog 25 begijnen. In de 20e eeuw sterft de beweging langzamerhand uit. Door de officiële bescherming van het hof (1938) blijft dit ‘stadje in de stad’ haar karakteristieken behouden.
Net voor de ingang, op nummer 66, treffen we de ruime begijnhofpastorie.
Paradepaardje bij binnenkomst is de barokke begijnhofpoort. Deze dateert van 1671, doch ervoor was er al één, waarschijnlijk ingetogener van aard. Opvallend is het Mariabeeld in de nis, andere hoven hebben Begga of Catharina als ‘poortdame’.
De kerk, gebouwd in de 14e eeuw als vervanging van de kapel, bestaat uit ijzerzandsteen en is opgedragen aan begijnhofpatrones Catharina. Momenteel renoveert men dit gebouw.
Het hof bevat vele, grote conventshuizen met een verwijzende naam: het Engelenconvent bv. werd beschikbaar gesteld voor negen begijnen, overeenkomend met de negen aartsengelenkoren.
Een mooi eerbetoon aan de begijnen vonden we, als afsluiter, terug in de beelden van Jan Peirelinck.
Op weg naar Diest, ebde de ontdekking van de vorige dag nog na: ik merkte een zekere rust in mezelf, het ‘vinden’ van Maria gaf me een het begin van een religieus, vrouwelijk erf-goed, een grond waarin ik kon wortelen, een band met mijn voormoeders. Tegelijkertijd wilde ik ‘meer’: meer weten, meer ontdekken!
Langs de omwalling van het begijnhof wandelden we de toegangspoort tegemoet: ‘Wauw, wat een monument!’ was mijn gedachte terwijl ik ze in mij opnam. Nieuwgierig wandelde ik het begijnenstadje binnen…
Aan de linkerkant merkte ik de kerk op, spijtig genoeg was er geen mogelijkheid deze te bezoeken vanwege restauratiewerken. Rustig verder stappende, merkte ik een groep beelden op die me onmiddellijk aanspraken. Iets in me wilde dichter bij de beelden komen, ertussen gaan staan, er deel van uitmaken, doch de omheining was onverbiddellijk: ‘neen!’ Zo goed als kon, probeerde ik de twee begijnen die me het meest aanspraken, vast te leggen. De doorgegeven bezieling van de wijze, oudere vrouw naar haar jongere zuster vond ik ontroerend.
foto door Geert de Brabander (met toestemming overgenomen)
Vol van dit moment, verkende ik de straten van het hof: alhoewel de huizen, conventen en kasseien hun verhaal vertelden, mistte ik ook hier beslotenheid en intimiteit, bezieling, een uitgedragen erfgoed.
Terugwandelende langs de Vestenstraat, viel me de aanwezigheid van een aantal kapelletjes op. Eén stak er voor mij bovenuit: zo had ik Maria nog nooit afgebeeld gezien: de sterren rondom haar, haar hoofd zijwaarts gericht… ‘Mater dolorosa’ stond onder haar beeltenis gegraveerd. Ik nam deze woorden mee naar huis… en nam daar de gelijkenis tussen het beeld en de boekkaft van ‘Untie the strong woman’* van Clarissa P. Estés waar: de tijd was gekomen, na de puur intuïtieve aanschaf ervan enkele maanden geleden, om hierin te beginnen…
Het goddellijk vrouwelijke openbaarde zich pagina na pagina met de woorden ‘de heilige Moeder is een poort‘…
* De titel ‘Untie the strong woman’ werd voor de Nederlandse versie vertaald als ‘De kracht van de ongebonden vrouw’, een bewoording die, naar mijn mening, niet de lading dekt qua inhoud.
Begijnhovenqueeste 