Terugkijkend met de woorden van de stilte…

Terug thuis plande ik de bezoeken aan de volgende begijnhoven: eerst richting Brussel, dan naar Hildegards klooster en vervolgens naar Nederland voor de hoven te Breda en Amsterdam. Deze praktische aspecten deden mij terugblikken op het proces dat ik doormaakte:

– verder op queeste gaan betekende eigenlijk ‘teruggaan’: teruggaan en oprapen naar wat mij nooit verteld is geweest, wat een wijze grootmoeder of tante zelf nooit had meegekregen, dat erf-goed dat weggemoffeld, verbrand, uitgebuit, opgesloten, gemanipuleerd en onderdrukt werd. Ik las over de begijnenmystiek, schuimde bibliotheken af in een poging vrouwenerf-goed terug te vinden, zocht de moederlijke stilte op,… ik had honger en zocht zielevoedsel, ik weefde kleine en grote stukken vrouwenkracht bijeen tot een mentaal deken dat mijn innerlijke tempel vormde.

– de enorme kracht van intuïtie werd me haarfijn duidelijk: hoe sterk deze ook werd en wordt geprobeerd als ‘onbelangrijk’, ‘hekserij’ en zelfs ‘ketters’ te benoemen en uit te roeien, ze was en is altijd daar, onvergankelijk sterk! Ze had me op queeste ‘gezet’, liet me eens uitrusten om me vervolgens weer op pad te sturen. Wat een wijsheid bezat zij!

mosuo

Vrouw uit de Mosuo-cultuur.

Woodabe-man maakt zich aantrekkelijk in de hoop, uit de groep van vele mannen, door een vrouw te worden uitverkoren. (foto door Carol Beckwith en Angela Fisher - Out of Africa)

Woodabe-man maakt zich aantrekkelijk in de hoop, uit de groep van vele mannen, door een vrouw te worden uitverkoren. (foto door Carol Beckwith en Angela Fisher – Out of Africa)

– vanuit het opzoek-en leeswerk begon ik vast te stellen dat in mijn eigenste cultuur materie en bezieling van elkaar gescheiden gezien werden – bijna als een dualiteit: religie was iets ‘persoonlijks’, productie, haast en overconsumptie van materie zwaaiden de scepter. Net zoals ik zochten mensen naar bezieling, vandaar de hoge opkomst van de spirituele boeken en cursussen. Terwijl mij was wijsgemaakt dat wij, de Westerse mens, hoogontwikkeld waren en de ‘anderen’ primitief, werd mij duidelijk dat het eerder omgekeerd was. Ik besloot mij te gaan verdiepen in matriarchale samenlevingen en culturen waar materie en bezieling als vanzelfsprekend één zijn: o.a. de Toeareg, de Woodabe, de Mosou en de ‘indianen’* (Cherokee). Dit opzoekwerk resulteerde in een artikel als gastbijdrage op ‘De tweede sekse’.

Belly-Dance

– na het lezen over de oorsprong** van de oriëntaalse dans, besliste ik dit eens uit te proberen: een paar weken later stapte ik de danszaal binnen. Na een proefles was ik overtuigd: terwijl ik mijn heupsjaal rond mij knoopte, begon ik aan een weg waarbij ik vele ingeprente ideëen stap voor stap van me leerde afschudden. Het dansen in een circel met andere vrouwen deed me deugd, wat leek het verdacht veel op ‘de dansende, Mechelse madammen‘!

© Debby Van Linden

* Columbus dacht dat hij Indië had ontdekt en noemde de bevolking ‘indianen’. 

** Oriëntaalse dans verenigt lichaam en ziel en werd oorspronkelijk door vrouwen gedanst ter ere van ‘Ma’, de oermoeder. Later werd het bestempelt als een ‘erotische dans’ voor het mannelijk oog, deze patriarchale interpretatie doet de oorspronkelijke kracht van de dans oneer aan.

Herstorisch Sint-Truiden: vrouwenstad met begijnhofkerk als stralend erfgoed

Midden 13e eeuw kregen de reeds individueel levende begijnen in Sint-Truiden een stuk grond aan de noordzijde van de stad als schenking uit handen van Willem van Ryckel, toenmalig abt van de benedictijnerabdij. De nabijheid van de Cicindriabeek zorgde voor watervoorziening voor zowel persoonlijke behoeften als hun werk in de textielsector. Bijna onmiddellijk na de schenking rees de begijnhofkerk, gewijd aan Sint-Agnes, en ommuring uit de grond. Deze vrouwenstad draaide volledig op eigen kracht op sociaal en economisch gebied: bleekweide, huizen, boomgaard, hoeve en een Heilige Geesttafel (deze verschafte ondersteuning voor armere begijnen).

Heilige Agnes -portret uit de begijnhofkerk.

Heilige Agnes -portret uit de begijnhofkerk.

Het begijnhof bleef doorheen de geschiedenis een eiland op zichzelf, de stad Sint-Truiden breidde wel uit, doch nooit tot bij deze zelfstandige vrouwen. In tegenstelling tot vele andere hoven, kregen de Sint-Truidense begijnen weinig met invallen of oorlogen te maken: twee uitzonderingen hierop betreft de godsdienstoorlogen en de oorlog tussen Brabant en Limburg – telkens werd er schade veroorzaakt aan het hof.

P1060516

De vrouwenstad werd bruusk onteigend door de inval van de Fransen in 1789. De begijnen sloegen op de vlucht. Alhoewel een aantal ervan later terugkeerden, was heropbouw niet mogelijk. Het huidige aanzicht stamt grotendeels uit de 20e eeuw: het ‘moderniteit’-virus verving vele oude huizen door nieuwe exemplaren.

P1050982

Een eerste unicum ligt achteraan het begijnhof: de 18e eeuwe hoeve. Het Sint-Truidense begijnhof heeft als enige vrouwenstad haar boerderijhoeve weten te bewaren.

P1060519

P1060533

Een tweede parel is de begijnhofkerk: letterlijk en figuurlijk, het hart van het hof: dit romaanse gebouw toont prachtige schilderingen daterende uit de periode 14e-18e eeuw. Momenteel doet zij dienst als Provinciaal Museum voor Religieuze Kunst.

© Debby Van Linden

Vrouwenkracht: verbinding via wederzijdse inspiratie!

De maanden januari en februari zijn ‘schrijfmaanden’: de boeken induiken, fragmenten en informatie met elkaar verbinden, af en toe de boel eens laten rusten, teksten laten nalezen en verbeteren,… om erna met nieuwe ideëen aan de slag te gaan. Het resultaat ervan merk je binnenkort!

Hypathia van Alexandrië: filosofe, wiskundige en astronome - veelzijdige inspiratiebron.

Hypathia van Alexandrië: filosofe, wiskundige en astronome – veelzijdige inspiratiebron.

Ondertussen werd deze blog gelezen door Florieke Koers uit Noord-Braband: geïnspireerd nam ze bij een bezoek aan Amsterdam de gelegenheid het begijnhof te verkennen als onderdeel van haar queeste naar vrouwenwijsheid – en schreef er vervolgens over! Dank aan Florieke voor dit gulle gebaar van vrouwenkracht! Met veel plezier en wederzijdse inspiratie deel ik haar verhaal (klik om te vergroten of ga direct naar Floriekes blog)…

florieke1

florieke2

florieke3

florieke4

florieke5

florieke6

florieke7

Floriekes inspirerende blog over haar queeste en nog veel meer vrouwenerfgoed vind je via: www.vrouwenwijsheidblog.nl of www.floriekekoers.nl

© Debby Van Linden

Een vleugje begijnhof en de ‘grote’ madammen…

Een dik halfuur rijden van onze verblijfplaats hielden we halt in Sint-Truiden. Langzaam liep ik het begijnhof op: geen poort, wel een kerk – letterlijk in het midden – kwam me tegemoet, errond de huizen. Terwijl ik het hof rondliep, merkte ik de ‘begijnenspirit’ te missen. Er waren weinig aanwijzigingen, beelden of sprekende begijnengetuigenissen te merken. Het Torenhuis, dat waarschijnlijk het groothuis was, en de begijnhofhoeve vormden twee lichtpuntjes. Ik bleef me echter afvragen: ‘Waar blijven de vrouwen?’

P1060516

Eénmaal in de kerk kreeg ik een duidelijk antwoord op mijn vraag: ‘Hier!’ Deze begijnhofkerk had prachtige muurschilderingen van o.a. Maria, Maria Magdalena , Heilige Genoveva, Heilige Agatha, Heilige Ursula,… De kerk zelf, en vooral het rondbooggewelf, was een parel.

P1060519

Heilige Ursula als mantelheilige

Heilige Ursula

Maria Magdalena

Maria Magdalena

Op deze prachtige plaats ben ik lang gebleven, ik wilde vooral de schilderingen van deze vrouwen, groot(s) en in hun kracht staande, bekijken en mentaal opslaan. Naar dit soort erfgoed was ik immers op zoek, dit was mijn queestedoel en vormde mijn zielsvoeding!

Hoewel het begijnhof zelf me weinig kon bekoren, verwarmde de begijnhofkerk mijn hart.

Met deze ontdekking sloot ik de Limburgse begijnhoven af. Veel tijd om te bekomen was er niet: het daaropvolgende weekend wees richting Brussel…

© Debby Van Linden

Imbolc – Maria lichtmis*

From the depth

From the deep

Let your light grow

Brighter, brighter, my dear

 Every day again

Brigit

*Dit Keltisch feest staat in het teken van ‘langzaam wakker worden’: de natuur komt tot leven. Hier en daar piept er een sneeuwklokje tevoorschijn en stilaan merken we het lengen van de dagen op. Moederschapen pikken het signaal van de natuur op en laten hun lammetjes geboren worden in deze stille, ontluikende periode.

Traditioneel bakken mensen op Imbolc pannekoeken: symbolisch nemen we de ronde, gele en warme ‘zon’ in ons op. Imbolc kondigt, 40 dagen na Yule/Kerstmis, het prille begin van de lente aan. Hiermee hangen de traditionele kaarsenprocessies samen (vandaar ‘lichtmis’). In een aantal landen wordt nu pas de kerstboom en versiering opgeruimd. De christenen namen deze feestdag over en plaatsten het verhaal ‘jezus, in de tempel, opgedragen aan god’ hierop. Bij de Kelten werd de godin Brigid (zie afbeelding), als brengster van het licht en de lente, gevierd. In het sprookje ‘De sneeuwkoningin’ vinden we het Imbolc-thema van de vrouw als lentebrengende figuur terug, de film ‘Frozen’ is hierop gebaseerd.

© Debby Van Linden