In memoriam: acht eeuwen begijnengeschiedenis – In memoriam: eight centuries of beguine herstory

(English: see below)

Op 14 april 2013 overleed Marcella Pattyn, laatste begijn ter wereld. Haar dood betekende het einde van acht eeuwen uniek erfgoed. In de meeste literatuur krijgen we een beeldvorming aangemeten die hen ofwel versuikerd tot naïeve vrouwen ofwel opgehemeld tot ‘supervrouwen’. Beide stereotypen beantwoorden geenszins aan menselijkheid, noch aan de realiteit van het begijnse leven. Ze getuigen van van een snel, ongegrond oordeel als een armoedige kennis van hun geschiedenis.

De tien laatste Bredase begijnen (20e eeuw). Foto uitsluitend voor educatief gebruik. –  Foto: door L.P. le Grand, collectie Stadsarchief Breda, id.nr. 19670284.

De begijnen hebben een nieuwe levensstijl en een nieuw literair genre op hun naam staan: zonder hen zou de mystieke literatuur er anders hebben uitgezien. Zij pionierden door over hun spiritueel-religieuze theologie in de volkstaal neer te schrijven én te kiezen voor het single leven in verbinding met andere vrouwen. In 1998 kroonde UNESCO dertien Vlaamse begijnhoven tot Werelderfgoed.

13e eeuwse begijn Mechtild van Maagdenburg pionieerde in de volkstaaltheologie met ‘Het vloeiende licht van de godheid’

De begijnen, als Europees fenomeen, hielden acht eeuwen lang stand ondanks dubieuze kerkelijke boodschappen, een veranderende tijdsgeest en pandemieën zoals de pest en de cholera. De begijnen namen hun hele geschiedenis een actieve rol op. Ze leverden belangrijke bijdragen aan de textielnijverheid, waren kundig als medisch personeel en voorzagen voedsel en hulp aan mensen met financieel beperkte middelen. ‘s Werelds laatste begijn, Marcella Pattyn, sloot de begijnse geschiedenis af met haar vurige wens tot en uitoefening van zorg voor chronisch zieke mensen. In haar laatste jaren op het Kortrijkse begijnhof fungeerde zij als toeristische trekpleister. Deze rol gebruikte ze om zelfgemaakte poppen te verkopen ten voordele van ziekenondersteuning.

Marcella Pattyn (1920-2013)

Haar overlijden was wereldnieuws, reikte tot de media in onder meer Polen en Amerika én zette haar als eerste Vlaming neer in het gerenommeerde tijdschrift ‘The Economist’.

(In English)

On April 14th 2013 Marcella Pattyn, last beguine of the world, past away. Her death meant the end of eight centuries of singular heritage; the beguine movement was one of the largest movement in herstory. Literature about the beguines reduces them mostly to sugary, naïve women or glorifies them to ‘super women’. Those stereotypes have nothing in common with their humanity, nor with the daily reality of beguine life. Using those stereotypes show a quick judgement and poor knowledge about the beguine herstory.

The ten last beguines of Breda (20th century). Photo exclusively for educational purpose. –  Photo: by L.P. le Grand, collection City Arhives of  Breda, id.nr. 19670284.

The beguines invented a new life style and a new genre of literarture: our knowledge of mysticism would not be the same without them. Pioneering by writing about theology in  the vernacular and by choosing to live a single life in connection with similar women. In 1998 UNESCO labeled thirtheen Flemish beguinages World Heritage.

13th century beguine  Mechtild  Magdenburg pioneered in vernacular theology by writing ‘The flowing light of the godhead’.

The beguine movement existed eight centuries through church messages, changing times and pandemics, e.g. cholera and the Black death. Through their herstory the beguines were actively involved in medical care, also providing food and aid for people with less financial resources. Marcell Pattyn, worlds last beguine, ended beguine herstory with this spirit of taking care: she specified her work to chronic ill people. During her last years as beguine on the beguinage of Kortrijk, Marcella sold puppets to gather financial support for ill people.

Marcella Pattyn (1920-2013)

Marcella’s passing made world news, even Polish media reported it. ‘The Economist’, one of the most renowed international magzaines honoured her with an article, making her the first Flemish person to get press attention in this British newspaper.

© D. Van Linden

Terugblik op een begijns 2019 – Looking back on a beguine 2019

(In English: see below)

Afgelopen jaar werd het uitdragen van het begijnse erfgoed verder gezet via onderzoek, de digitale media en een opname.

Begijn op het Elizabethbegijnhof te Sint-Amandsberg. Copyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digitaal gebruik)

Allereerst werd het onderzoek voor het boek ‘Wijze vrouwen‘ voortgezet. De nadruk lag op een grondige literatuurstudie. De begijnse geschiedenis brengt vele velden samen die allen aandacht verdienen: kerkgeschiedenis, het religieuze en economische verleden, gendergeschiedenis, …

Op de facebookpagina ‘begijnennieuws‘ verscheen zowel nieuws ‘vers van de pers’ over begijnen en begijnhoven (restauraties, opgravingen, verschenen fictie,…)  als berichten over de acht eeuwen begijnengeschiedenis heen.

Voor het Canvas-programma ‘Meer vrouw op straat‘ van Sofie Lemaire en haar ploeg werden opnames gemaakt voor ‘s werelds laatste begijn, Marcella Pattyn. Hiervan werd de Kortrijkse Straatnamencommissie op de hoogte gesteld.

Ik kijk met u graag uit naar de realisatie van het programma en verwelkom begijnse verrassingen voor het nieuwe jaar 2020!

(In English)

During the past year 2019 the beguine heritage was represented in three ways: through further research for ‘Wise women’, throug digital media and a campaign to get more women on street names.

Beguine on the beguinage of Saint-Elisabeth at Ghent (Sint-Amandsberg). Copyright: Archive of Ghent, collection J. Storme, STORME_PBK_487 (digital use)

Research for ‘Wise women’ continued. Main focus is to provide solid base of literature. The beguine herstory brings different fiels together: history of the church, gender, political history,…

Short fragments of beguine news were published on the facebook page ‘Community of beguine news‘ vers (restorations, archeological remains, fiction works,…).

After the Flemish television program ‘Meer vrouw op straat‘ lanced a request to get more women on street names, I applied with Marcella Pattyn, the worlds last beguine. Results will be shown during spring 2020.

Looking forward to all beguine surprises in this new year 2020!

© D. Van Linden

In memoriam: acht eeuwen begijnenerfgoed – In memoriam: eight centuries of beguine heritage

(In English: see below)

Zes jaar geleden, op 14 april 2013, overleed de laatste begijn, Marcella Pattyn. Zij knipte de draad door van acht eeuwen geleefd vrouwenerfgoed: vrouwen die een nieuwe levensstijl en een nieuw literair genre op de kaart zetten. De begijnen, de grootste en langstdurende beweging uit de Westerse geschiedenis, worden tot op vandaag gelabeld als ‘vaag’ en ‘onbestemd’, zo onrecht aandoende aan het erfgoed dat zij hebben neergezet.

Begijn op het Elizabethbegijnhof te Sint-Amandsberg. Copyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digitaal gebruik)

Doorheen de geschiedschrijving zijn de begijnen bedolven onder lagen van betutteling, en versuikering, waarbij hun verhaal dan weer door de ene dan weer voor een ander doeleind werd toegeëigend. Deze lagen eraf schrapen en dat wat geschieden-is terug schenken aan zij die het geleefd hebben, …. de begijnen zelf, vanuit het principe ‘ere wie ere toekomt’, is wat zij rechtmatig verdienen.

(English)

Six years ago, on April 14th 2013, the world last beguine died. Marcella Pattyn cut the rope of eight centuries of beguine herstory: women who invented a new way of life and a new literacy. The beguines made the largest movement in Western herstory, yet their heritage is labeled as ‘unclear’, not honouring the legacy they left.

Beguine on the beguinage of St.-Amandsberg (Gent). opyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digital use)

Through history the beguines were covered under layers of sugar and a greater attention on the impact of church sources instead of naming their strength. They got used for many purposes, their story taken from them. it’s time to scratch those layers away and to give their back to the only ones who own it,… the beguines themselves. 

Copyright: Debby Van Linden

Restauraties begijnenerfgoed Gent – Restaurations beguine heritage Ghent

(In English: see below)

Het begijnse erfgoed bewaren betekent een ware uitdaging aangaan: zorg voor monumenten betekent blijvend restaureren. Hoe staan de zaken ervoor te Gent?

De restauratiewerken op de Gentse begijnhoven staan niet stil, zowel een aantal huizen van de voormalige Ter Hoye vrouwenstad als een huis aan de Begijnhofdries op het ‘oude’ Sint-Elisabethbegijnhof staan in de stijgers. Ook de begijnhofpoort van laatstgenoemd hof wordt momenteel aangepakt: een korte toelichting.

Achtergrond

Einde negentiende eeuw, een paar jaar nadat de begijnen hun nieuwe begijnhof te Sint-Amandsberg bewonen – dankzij het deskundig leiderschap van grootjuffrouw Julia Verhaeghe! – zet de stad Gent verdere stappen ter ontmanteling en afbraak van de voormalige vrouwenstad: enkele huizen en de groteske begijnhofpoort worden resoluut afgebroken. Dankzij inspanningen van ‘De Vrienden van Oud-Gent’ zal het poortgebouw in de jaren 1920 herrijzen aan de ringkant van het Bijlokemuseum. De stenen van het gebouw bestaan deels uit gerecupereerde en nieuwe materialen.

De begijnhofpoort van het ‘oude’ Sint-Elisabethbegijnhof te Gent, rond 1920 aan de Bijloke-site. Foto copyright: De Zwarte Doos, Archief Gent, SCMS_FO_1022, met toestemming.

Restauratie

Momenteel staat het poortgebouw in de steigers ter herstelling van zowel de gevel, de daken en het schrijnwerk. Samen met het gebouw wordt ook de aangrenzende Armenpoort en de Baudelozaal aangepakt. De voorlopige planning geeft aan dat de werken tegen einde 2018 klaar zullen zijn.

Begijnhofpoort ‘Sint-Elisabethbegijnhof Gent’ voor de restauratie, gelegen langs de ringkant van de Bijloke-site. Foto copyright: D. Van Linden.

Met vriendelijke dank voor passende informatie aan W. De Vuyst, Onderzoek en collectie, STA’M – Bijlokesite.

(In English)

Preserving the beguine heritage is a true challenge: care for monuments means processing ongoing restauration. How are things going in Ghent?  

Restauration works on the beguine heritage are done on three places: at houses at the women city of Ter Hoye, at a house on the beguinage of Saint-Elisabeth (placed at the central square called ‘Begijnhofdries’) and the former gate building is renovated. A short explanation on the last restauration works…

Background

By the end of the nineteenth century, a few years after the beguines moved to their new women city at Sint-Amandsberg – a realisation of clever negotiation by misstress Julia Verhaeghe!- , the city of Ghent continues to destroy parts of the beguinage: a few houses and the gate are removed. The political work from the group called ‘De Vrienden van Oud-Gent’ will gain results: around 1920 the gate building of the old beguinage was rebuild at the Museum on the former monastry called ‘De Bijloke’. The stones of the gate building are a combination of new and original materials.

Gate building of the ‘old’ beguinage Saint-Elisabeth  (Ghent), around 1920 at the Bijloke-site. Foto copyright: De Zwarte Doos, Archief Gent, SCMS_FO_1022, with permission.

Restauration

Today restauration works on the gate building are in progress: the surface, the roof and all joinery will be inspected and refreshed. The adjacent buildings, e.g. the Room ‘Baudelo’, will be restaurated together with the central gate. By the end of 2018 all works should be finished.

Gate building of the ‘old’ beguinage ‘Saint-Elisabeth’ at Gent’ before restauration, now located at the Bijloke-site. Foto copyright: D. Van Linden.

Thank you for providing kind information: W. De Vuyst, research and collection, STA’M – Bijlokesite.

© Debby Van Linden

 

 

In memoriam: acht eeuwen begijnse vrouwenkracht – In memoriam: eight centuries of beguine wisdom

(In English: see below)

Toen…

Exact vijf jaar gelden, op 14 april 2013, overleed de laatste begijn, Marcella Pattyn (1920-2013). Haar overlijden staat symbool voor het einde van een eigenzinnige, West-Europese beweging van revolutionaire vrouwen die een eigen levensstijl en een nieuw literair genre creëerden, schrijven over hun religieuze ervaringen in de volkstaal. Begijnen schepten een levensstaat gekenmerkt door vrijheid, spiritualiteit en solidariteit. De begijnenbeweging werd verschillend onthaald en gelabeld door mannen: van ophemeling over respect tot regelrechte vrouwenhaat en doodsvonnissen. De begijnen zelf hadden allerminst problemen met hun eigenwijze levensstaat en verkregen bescherming en steun van de wereldlijke en lokale religieuze macht. Acht eeuwen lang, doorheen alle geschiedkundige ups and downs, bleef hun vrouwenkracht bestaan. Marcella’s dood werd wereldnieuws: The Economist publiceerde een eerbetoon aan haar en deze unieke beweging en in de Poolse krant wPolityce werd ze geroemd. Als begijn legde zij een weg af langs twee vrouwensteden: eerst net geen twintig jaar in het Groot Begijnhof te Sint-Amandsberg om erna naar het Sint-Elisabethbegijnhof te Kortrijk te verhuizen. Marcella’s blindheid hield haar niet tegen om actief deel te nemen aan het begijnse leven: in de ziekenzorg, als muzikante en op het laatst als toeristische trekpleister haar zelfgemaakte begijnenpoppen verkopende. Haar laatste verblijfplaats werd het Sint-Jozefrusthuis, waar ze op 14 april 2013 overleed.

Marcella Pattyn speelt op haar accordion, ter ere van ’60 jaar begijn’ te Kortrijk (1974), haar muzikale kwaliteiten in de belangstelling plaatsende. Rechts van haar voorlaatste begijn van Kortrijk, Augusta Seurynck. Foto copyright: Stad Kortrijk – met toestemming.

Vandaag

Hun geschiedenis werd in 1998 even terug op de bovenste plank gelegd door de erkenning van 13 Vlaamse begijnhoven tot UNESCO-Werelderfgoed. De beeldvorming van de begijnen bleef tot recent zeer nauw, eenvormig, uitsluitend androcentrisch en vaak infantiserend en versuikerend. Archiefonderzoek en een kritische benadering van het androcentrisch denken, toont een wereld van gewiekste persoonlijkheden die hun eigen norm ontplooiden en hieraan vrijmoedig trouw bleven.

(In English)

The past…

Exactly five years ago, on April 14th, Marcella Pattyn (1920-2013), the last beguine passed away. Her death marks the end of eight centuries of beguine movement throug the West of Europe. These women created a revolutionary new way of life and are founders of a new literacy. Beguines created a life of freedom, spirituality and solidarity. The beguines were labeled in different ways by men: from showing respect to ascribing them heavenly features and also hating and murdering them. The beguines themselves had no problem with their lives and recieved support of persons with religieus and worldly powerful positions. Through it all, they existed for 800 years. Marcella’s death was world news: The Economist published a hommage and the Polish newspaper wPolityce honored her. Marcella became a beguine at the Large Beguinage of Sint-Amandsberg, moving 20 years later to the women city of Kortrijk. Her blindness didn’t keep het from living an active beguine life: she took care of ill people, played music and became a tourist attraction, selling her beguine puppets. Her last years she recieved care at Sint-Jozefnursery, dying there on Aril 14th 2013.

Marcella Pattyn, playing the accordion, showing het musical skills at ’60 years beguine’ (1974). At her right beguine Augusta Seurynck. Foto copyright: City of Kortrijk – with permission.

And now?

The past of the beguines has gotten attention in Flanders in 1998 when 13 beguinages were put on the list of UNESCO-World Heritage. The image of the beguines was, until very recently, narrowed by androcentric views and layers of sugar. Recent studies, based on archive material and a critical approach to the androcentric lens, shows a world of women who made their own norm and, above all, stayed loyal to their own voice.

© Debby Van Linden – Met dank aan Informatiebeheer stad Kortrijk voor bruikleen fotomateriaal.

 

Terugblik op 2017 – Looking back on 2017

(in English: see below)

Het afgelopen jaar 2017 stond in het teken van het verder uitdragen van  het begijnenerfgoed via onderzoek voor ‘Wijze vrouwen’, het geven van vertelwandelingen en lezingen en, daarbovenop, een begijnse protestactie.

Doorheen het Vlaamse land

Vanuit het Groot Begijnhof – universitair Woonerf KU Leuven werd in januari onderzoek naar de begijnhoven van Vlaams-Brabant aangepakt, waarbij de rijkdom van nabijgelegen archieven en universiteitsbibliotheken die deze stad rijk is, werd ontdekt. Na de verwerking van alle gegevens, bij het opduiken van de eerste lentebloeiers, spoorde het ‘Wijze vrouwen’-onderzoek richting gastvrije Kempen en Breda. Tijdens de zomerperiode pluisde ik de archieven van de Mechelse vrouwensteden en deze van het begijnhof van Antwerpen uit. Terwijl het jaar op haar laatste benen liep, treinde ik naar de Brusselse regio.

Erfgoed uitdragen

Verenigingen toonden interesse in het begijnenerfgoed: via een lezing en/of vertelwandeling vernamen zij meer over de revolutionaire vrouwen die acht eeuwen geschiedenis schreven.

Lezing met aansluitende rondleiding door het Belevingscentrum – begijnhof Kortrijk voor de damesgroep ‘de Zilveren Passer v.z.w.’ Copyright foto: D. Van Linden

Actie ondernemen

Tegen de betuttelende, geïnfantiseerde benoeming van begijnen in de tekst bij de straatnaam van begijn Marcella Van Hoecke ondernamen mevrouw Cécile Van Ooteghem, lid Raad van Bestuur van het Groot Begijnhof Sint-Amandsberg, en ikzelf actie. In tandem werkende én met vele steunende handtekeningen, bereikten we dat ‘begijntje’ ‘begijn’ geworden is op het straatnaambord.

Links eerste initiatiefneemster mevrouw Cécile Van Ooteghem, rechts tweede initiatiefneemster Debby Van Linden, met in het midden het portret van de laatste grootjuffrouw Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

2017 was een bewogen jaar. Met hetzelfde enthousiasme, vanuit dezelfde ‘ongebonden verbonden’ – houding als vertrekpunt en met een warme appreciatie voor samenwerking en steun in een begijns kader worden de eerste stappen in 2018 gezet…

(in English)

The past year 2017 was dedicated to carrying forward the heritage of the beguines. The main task was the research for ‘Wise women’, occasionally and on request guide tours and readings providing. When the city of Ghent took a decision on the beguine past, there was protest and action taken to change the representation of them.

Crossing Flanders

Starting in January I did research on the beguinages of the Flemish part of Brabant. Staying at the Large Beguinage University Residency University of Leuven I lived closely to archives and libraries. By spring I visited the part of north-Flanders, crossing the border to study the beguinage of Breda. During summer the Belgian rails brought me to Mechelen and Antwerp. The last few weeks of 2017 I turned to the Brussels area.

Carrying forward their heritage

On request I provided guide tours or lectures for a local circle or assembly. They had the chance to know a lot more about the revolutionary women called ‘beguines’.

Lecture and guide tour through The Experience Center for the ladies group  ‘de Zilveren Passer v.z.w.’ – beguinage of Kortrijk. Copyright foto: D. Van Linden

Action needed

When the Council of Ghent dediced to use ‘little beguine’ on a new street name, action was taken by lady Cécile Van Ooteghem, member of the Board of the Large beguinage of Sint-Amandsberg, and myself. Supported by many signatures we reached our goal: ‘beguine’ will be put on the street name of Marcella Van Hoecke, last beguine of Ghent.

On the left first representative lady Cécile Van Ooteghem, on the right second representative Debby Van Linden, in the middle a portrait of the last misstress Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

2017 was a year filled with a strong engagement for the beguine heritage. With the same spirit, ‘boundless and connected’ as key words in attitude and with appreciation for cooperation and helping hands, I reach out to 2018.

Copyright tekst/text: Debby Van Linden.

Belevingsruimte begijnhof Herentals (5)- Experience room at the beguinage of Herentals (5)

In de reeks ‘Begijnhofmusea in de kijker’ kwamen Kortrijk, Dendermonde, Turnhout en Diksmuide aan de beurt. Ook in Herentals heeft het begijnhof nu een belevingsruimte.

De infirmerie op het begijnhof van Herentals was ruime gesloten voor restauratie. Vorig jaar werd de afgewerkte en heringerichte benedenverdieping opengesteld voor publiek. Ook dit jaar, bij de start van het toeristisch seizoen, kan de infirmerie bezocht worden. Het museum heeft zich tot doel gesteld je letterlijk naar de periode van het einde van de negentiende eeuw, op bezoek bij de grootjuffrouw, te brengen.

Het museum toont de bezoeker de ontvangstkamer van de grootjuffrouw, een ziekenkamer, een keuken en een werkkamer van de begijnen. Onder deze kamers ligt nog een kelder.

Ingerichte keuken.

De ontvangstruimte van de grootjuffrouw* straalt grandeur uit: hier werden gasten (familieleden van begijnen, geestelijken en afgevaardigden)  ontvangen en beleidsmatige kwesties besproken. In de aanpalende keuken werd alles voorzien om maaltijden te kunnen bereiden: huisraad, de ‘stoof’ en de oude pomp. Voorraden en kruidenbereidingen (o.a. het welgekende vlierbessensap) vonden een plaats in de kelder.

Ingerichte ziekenkamer.

Aan de rechterkant van het museum bevindt zich een ingerichte ziekenkamer met erachter de werkkamer van de begijnen: een breimachine voor sokken, een spinnenwiel en een linnenpers. Deze ziekenkamer laat de typische bedden van deze tijdsperiode zien. Tevens is de ruimte gevuld met prachtige schilderijen uit het religieuze leven van de begijnen en Maria van Lille, begijnenvoorbeeld bij uitstek, prijkt aan de muur.

Bezoekersinformatie

Het museum opent haar deuren voor publiek op zondag 7 mei van 11u tot 16u alsook op zondagen 4 juni, 2 juli, 6 augustus en 3 september van 14u tot 17u.

Toekomstmuziek

De herinrichting van het museum is een eerste stap naar het bieden van een volledig ingericht huis als museum, de bovenverdieping zal op termijn een expositieruimte worden. Het project kadert in een totaalaanpak van de omgeving rond het begijnhof. Naar de toekomst toe komt er een begijnhofpark en zullen de resterende huizen aangepakt worden. Op digitaal gebied is momenteel een app over het begijnhof in de maak.

*Op moment van bezoek werden de laatste restauratiewerken uitgevoerd.

Tekst en foto’s copyright: Debby Van Linden

Bronnen:

Helsen, M. Terug naar de tijd van de begijntjes. Gazet van Antwerpen, dd. 23-24 april 2016, p. 38 – 39.

Met dank aan L. Certiaens voor de toelichtingen, Toerisme Herentals, J. Peeters (Stadsarchief Herentals) voor de informatie en A. Meulenbergs voor het artikel.

Eén jaar ‘Wijze vrouwen’-onderzoek: een terugblik -Looking back on one year of research on ‘Wise women’

(English: see below)

Op 7 maart 2015, zowat een jaar geleden, duwde ik, ondersteunt door het Kortrijkse begijnhof, een oproep tot sponsering voor een begijnenboek de wereld in. Het idee was ontstaan enkele maanden eerder, de voorbereidingen (o.a. inwerking in het archiefwezen) namen zes maanden in beslag. De crowdfunding lanceren betekende een risico nemen: zouden mensen willen steunen? Was Vlaanderen (en daarbuiten) klaar voor een boek vanuit vrouwelijk perspectief genaamd ‘Wijze vrouwen’?

 

Het antwoord werd snel duidelijk: ‘ja’. En zo geschiedde: ik dook in de wereld die het begijnse erfgoed rijk is, een ware ‘Reformatie’ in tijdsbesteding en ideeëngoed. Eén ding werd me snel duidelijk: deze vrouwen waren ‘van alle markten thuis’. Als projectleidster verdiepte ik me in deze ‘markten’: (politieke) geschiedenis, theologie, archiefwerk alsook opzoekmethoden, lezen, schrijven, onderzoekers bevragen en verslaggeving.

Ondertussen is er een jaar van hard werken voorbijgegaan, één derde van het begijn(hoof)se  parcours is achter de rug. Momenteel ligt de nadruk op verwerking en schrijven aan de laatst bezochte archieven van Vlaams-Brabant. Vanaf mei gaat het onderzoekswerk richting noorden.

Foto en ontwerp: W. Vandamme

Alhoewel archieven en bibliotheken een rijk arsenaal aan materiaal bieden, is me ondertussen duidelijk geworden dat ‘geschiedenis’ breder is dan dat: het is iets dat de begijnen elke dag ‘leefden’ en waar ze soms op gewiekste wijze gebruik van maakten. Ik vraag me af hoeveel, al dan niet religieuze zaken, ‘in de minne’ werden geregeld.

Een jaar geleden begon ik groen maar vastberaden aan dit begijnse avontuur, ondertussen komt het terrein me vertrouwder over. De (onderzoeks)weg doorheen het Vlaamse land  bewandelende, bracht me in contact met uiteenlopende situaties en een rijke variatie aan mensen. Ik maakte kennis met onbekende poorten, geboden kansen, ondersteunende woorden, maar ook jaloezie, vertrouwenskwesties en de nood aan juridische kennis. De passie is echter enkel maar gegroeid, de vrouwen blijven me verbazen. Onder de suikerzoete, 19e eeuws geromantiseerde laag van deze vrouwen ligt een zee van 800 jaar herstorisch erfgoed dat mij tot op vandaag blijft begeesteren.

(English)

At about one year ago, on March 7th 2015, and supported by the beguinage of Kortrijk I lanced a call to gather fundings for a book about the beguines. The idea was born a few months before that particular month. Preparations (e.g. learning how to do archive work) took a period of six months. Putting the crowdfunding out was taking a risk: would there be support for ‘Wise women’? Where people in Flanders (and abroad) ready for a book from a feminime perspective?

These questions were quickly answered: ‘yes’. And so it happened I dove into the world of the beguine heritage. Now I can call it a ‘Reformation’ on ideas and how to spend my time. One thing got clear to me: these women brought many fields together. This made me wanted to explore them: theology, archive work, research methods, interviewing other researchers,…

One year of hard work has past, one third of the road lays behind me. At this moment the focus is put on writing about the beguinages of the central part of Flanders. From May on the north side of Belguim will be visited.

One thing is defenitely clear to me: although libraries and archives show a rich collection of information, the word ‘herstory’ are so much broader then that. The beguines lived every day their heritage. I truly believe many things were not written down.

One year ago I started this aventure with a determined heart and a searching spirit. Walking this road, I got to meet different people and situations. I got chances, supporting deeds and words, but also negativity. The beguines keep on surprising me, my passion grows. Underneath the in the 19th century romantised, sugary layer on the beguines there’s an ocean of 800 herstorical heritage that keeps me inspired.

© Debby Van Linden

Bezoekerscentrum begijnhof Diksmuide (4)-Visitors centre: the beguinage of Diksmuide (4)

(In English: see below)

Enkele maanden geleden verscheen een reeks over begijnenmusea. Ook in Diksmuide werd er geïnvesteerd om een modern bezoekerscentrum te lanceren. Hierbij laat ik het graag aan bod komen.

Het begijnhof van Diksmuide, specifiek de ‘overblijvende’ vleugel ten tijde van de Franse Revolutie, stond een drietal jaren in de steigers. Naast de gerestaureerde vleugel werd ook het voorhene portiertressenhuis opgeknapt. Boven de winkel met zelfgemaakte decoratieve geschenken door de bewonersgroep ‘De Lovie’, genaamd ‘Huis van juffrouw Sibylle’, werd een modern bezoekerscentrum aangelegd.

Bij binnenkomst in het begijnhof wordt een kort overzicht van de begijnengeschiedenis van Diksmuide aangeboden. Het Bezoekerscentrum aan de overkant van de ingangspoort verwelkomt geïnteresseerden.

Bezoekers kunnen in het centrum via een tijdslijn de geschiedenis van het begijnhof volgen en enkele schilderijen en beelden van nabij bekijken.

Het bezoekerscentrum toont een mooie investering in de begijnse geschiedenis met recent verkregen informatieve stukken – het begijnhof werd immers tot ruïne gebracht door de Eerste Wereldoorlog en verloor daardoor haar geschiedkundig materiaal. Met het nieuw ingerichte informatieparcours, zorg en overzicht uitstralende, wordt ook op het begijnhof van Diksmuide de begijnengeschiedenis in de belangstelling gezet.

Adres en openingsuren:

Begijnhofstraat 2 te 8600 Diksmuide

Open van woensdag t.e.m. zaterdag van 14u tot 17u30.

(In English)

A few months ago I published about beguine museums. In the west part of Flanders, specificially in Diksmuide, recently a small but modern beguine museum was installed.

The part of the beguinage, kept during the French Revolution, was renovated for three years. One house was transformed into a shop where decorations, made by residents of ‘De Lovie’*, are sold. On the second floor the Visitors Center is located.

Walking through the entrance of the beguinage, a short summary of the past of the beguinage is explained. The Visitors Center is located richt in front of those information panels.

Represented in a time line, you gain information about the past of the beguines and their women city. Archive documents are presented and a few paintings can be viewed.

This Visitors Center shows a recent, carefull and thoughfull investment in the past of the beguines with recent archive material – the beguinage was ruined during the First World War and lost a lot of documents. Providing this beguine museum is a new piece of beguine past, being put in the spotlight!

Location and opening times:

Begijnhofstraat 2, 8600 Diksmuide

Open from Wednesday till Saturday from 2 o’clock till 6’30.

*’De Lovie’ is a community of people with mental disabilities.

Met grote dank aan C.  Vandewalle voor de vriendelijke toelichtingen en informatie./ Thank you at C. Vandewalle for providing friendly services and information.

© Debby Van Linden

Terugblik op 2016 – Looking back on 2016

(In English: see below)

Een bezielend, begijns Nieuwjaar toegewenst!

Het voorbije jaar was er één van ‘inzet, lef en organiseren alom’, allemaal gedragen door de passie voor het begijnse erfgoed…

Januari en februari vormde maanden van plannen, afspreken, overleggen en opvolgen. Na inwerking in het archiefwezen in 2015, volgde de voorbereiding voor de crowdfunding in het kader van een boek met de titel ‘Wijze vrouwen’.

Op 7 maart lanceerde de campagne  onder de titel ‘Geef de begijnen een identiteit!’. Een aantal intense weken van hard werken volgden. Het resultaat loonde: het beoogde onderzoeksbudget werd opgehaald. Steun kwam van een aantal begijnhoven, vanuit het persoonlijke netwerk en van mensen die het begijnenerfgoed genegen zijn. Samen maakten zij de start van het ‘Wijze vrouwen’-project mogelijk.

In april werd de campagne opgevolgd met het versturen van dankkaarten aan donateurs die deze optie verkozen en werd het onderzoek gestart. Tevens werden in deze maand en de daaropvolgende een aantal donateursbezoeken afgelegd. Het onderzoekswerk spitste zich vooreerst toe op de begijnhoven en hun markant vrouwen. Alle genomen stappen in het onderzoeks-en schrijfwerk werden en worden weergegeven via de ‘Wijze vrouwen’-website.

In de zomermaanden werd het uitdragen van het begijnenerfgoed verder gezet met een occasionele vertelwandeling.

Begijnhovenqueeste zette het pr-werk voor het vrouwenerfgoed ook om in berichtgeving voor Erfgoeddag, Open Monumentendag en de winters verlichte begijnhoven, waarbij berichtgevingen via de facebookpagina niet werden vergeten.

Terugkijkend…

Wat begon als een ontdekking werd een interesse, vervolgens een engagement om wekelijks te schrijven onder blogvorm en, voor ik het wist, een passie die ik op verschillende manier uitdraag. Sinds de eerste blik op de dansende vrouwen van kunstenares Mariëtte Teugels te Mechelen en het binnenstappen van het begijnhof van Antwerpen in 2013 zijn bijna vier jaar verstreken. Inmiddels leer ik met rasse schreden bij over kerkgeschiedenis, mystiek, verwezenlijkingen door vrouwen,(politieke) geschiedenis, archivistiek en erfgoed. Naast hartelijke ondersteuning vanuit onverwachte hoeken, ontmoette ik ook zaken die, maatschappelijk gezien, weinig tot niet uitgesproken of opgeschreven worden: auteursrechtschending, het stelen van mijn ideeën, machtsspelletjes, afspraken niet nakomen en onbegrip. Doorheen deze soms intense leertijden, blijft één ding aanwezig: een grote verwondering naar een stuk geschiedenis dat zoveel velden, thema’s en ontdekkingen samenbrengt… en 800 jaar lang, doorheen periodes van groei, bloei, schade en wederbouw, door vrouwen uitgedragen. Verder kan ik rekenen op een aantal mensen die me door dik en dun steunen, een gewaardeerde rijkdom.

Wie het begijnenerfgoed bestudeert stuit op een paradox: hoe meer informatie je verzamelt, hoe meer ze door je handen glippen. Tot op de dag van vandaag is de oorsprong en het ontstaan van de beweging een raadsel waarover veel gespeculeerd wordt. De vrouwen lijken niet te traceren… of schieten onze methoden tekort? En zijn te wel te (be)grijpen?

(in English)

Wishing you a sparkling, beguine New Year!

Looking back on 2016…

The months of January and February were intense: after gaining basic archive knowlegde the year before, I organised and planned everything for the ‘Wise women’-crowdfunding.

On March 7th the campaign, titeled ‘Give the beguines an identity!’ lanced. A few weeks of hard work, dedicated to fundraising, followed. By the end of March the goal was reached: support came from beguinages, from my personal network and from people who are also interested in the past of the beguines.

As April started, a thank you card for funders was made and send. I also visited a few funders. Meanwhile, all project steps were written down monthly on the website.

During summer I was asked to provide a few guide tours on beguinages, another way of spreading knowledge on the beguines.

Writing on this blog continued by publishing about Heritage Day, Day of Open Monuments and winter time on beguinages. In between news was provided on the facebookpage.

Looking back…

What started as a discovery became an intrest, followed by an engagement to write every week. Almost four years have passed since visiting the statues of the dancing ladies at Mechelen, sculptured by Mariëtte Teugels, and my first steps on the beguinage of Antwerp. Now I learn about church history, mysticism, herstory, archive work and heritage. I met positive reactions and support, but also sexism and manipulation – talking or writing about the last topics are still taboo in our society. During those intense periodes of learning one thing stays: an astonishment for a piece of herstory bringing together so many fields, themes and discoveries over 800 years of existence. I can count on people who supported me throughout the year.

Stuyding the heritage of the beguines means meeting a paradox: the more information I gain, the more the women seems to slip through my hands. Up untill now the origin of the beguine movement is unknown and much speculation is done. ‘The women left too little traces.’ one says… or do we lack in methods? And maybe they are not here to grasp?

© Debby Van Linden