In memoriam: acht eeuwen begijnengeschiedenis – In memoriam: eight centuries of beguine herstory

(English: see below)

Op 14 april 2013 overleed Marcella Pattyn, laatste begijn ter wereld. Haar dood betekende het einde van acht eeuwen uniek erfgoed. In de meeste literatuur krijgen we een beeldvorming aangemeten die hen ofwel versuikerd tot naïeve vrouwen ofwel opgehemeld tot ‘supervrouwen’. Beide stereotypen beantwoorden geenszins aan menselijkheid, noch aan de realiteit van het begijnse leven. Ze getuigen van van een snel, ongegrond oordeel als een armoedige kennis van hun geschiedenis.

De tien laatste Bredase begijnen (20e eeuw). Foto uitsluitend voor educatief gebruik. –  Foto: door L.P. le Grand, collectie Stadsarchief Breda, id.nr. 19670284.

De begijnen hebben een nieuwe levensstijl en een nieuw literair genre op hun naam staan: zonder hen zou de mystieke literatuur er anders hebben uitgezien. Zij pionierden door over hun spiritueel-religieuze theologie in de volkstaal neer te schrijven én te kiezen voor het single leven in verbinding met andere vrouwen. In 1998 kroonde UNESCO dertien Vlaamse begijnhoven tot Werelderfgoed.

13e eeuwse begijn Mechtild van Maagdenburg pionieerde in de volkstaaltheologie met ‘Het vloeiende licht van de godheid’

De begijnen, als Europees fenomeen, hielden acht eeuwen lang stand ondanks dubieuze kerkelijke boodschappen, een veranderende tijdsgeest en pandemieën zoals de pest en de cholera. De begijnen namen hun hele geschiedenis een actieve rol op. Ze leverden belangrijke bijdragen aan de textielnijverheid, waren kundig als medisch personeel en voorzagen voedsel en hulp aan mensen met financieel beperkte middelen. ‘s Werelds laatste begijn, Marcella Pattyn, sloot de begijnse geschiedenis af met haar vurige wens tot en uitoefening van zorg voor chronisch zieke mensen. In haar laatste jaren op het Kortrijkse begijnhof fungeerde zij als toeristische trekpleister. Deze rol gebruikte ze om zelfgemaakte poppen te verkopen ten voordele van ziekenondersteuning.

Marcella Pattyn (1920-2013)

Haar overlijden was wereldnieuws, reikte tot de media in onder meer Polen en Amerika én zette haar als eerste Vlaming neer in het gerenommeerde tijdschrift ‘The Economist’.

(In English)

On April 14th 2013 Marcella Pattyn, last beguine of the world, past away. Her death meant the end of eight centuries of singular heritage; the beguine movement was one of the largest movement in herstory. Literature about the beguines reduces them mostly to sugary, naïve women or glorifies them to ‘super women’. Those stereotypes have nothing in common with their humanity, nor with the daily reality of beguine life. Using those stereotypes show a quick judgement and poor knowledge about the beguine herstory.

The ten last beguines of Breda (20th century). Photo exclusively for educational purpose. –  Photo: by L.P. le Grand, collection City Arhives of  Breda, id.nr. 19670284.

The beguines invented a new life style and a new genre of literarture: our knowledge of mysticism would not be the same without them. Pioneering by writing about theology in  the vernacular and by choosing to live a single life in connection with similar women. In 1998 UNESCO labeled thirtheen Flemish beguinages World Heritage.

13th century beguine  Mechtild  Magdenburg pioneered in vernacular theology by writing ‘The flowing light of the godhead’.

The beguine movement existed eight centuries through church messages, changing times and pandemics, e.g. cholera and the Black death. Through their herstory the beguines were actively involved in medical care, also providing food and aid for people with less financial resources. Marcell Pattyn, worlds last beguine, ended beguine herstory with this spirit of taking care: she specified her work to chronic ill people. During her last years as beguine on the beguinage of Kortrijk, Marcella sold puppets to gather financial support for ill people.

Marcella Pattyn (1920-2013)

Marcella’s passing made world news, even Polish media reported it. ‘The Economist’, one of the most renowed international magzaines honoured her with an article, making her the first Flemish person to get press attention in this British newspaper.

© D. Van Linden

Terugblik op een begijns 2019 – Looking back on a beguine 2019

(In English: see below)

Afgelopen jaar werd het uitdragen van het begijnse erfgoed verder gezet via onderzoek, de digitale media en een opname.

Begijn op het Elizabethbegijnhof te Sint-Amandsberg. Copyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digitaal gebruik)

Allereerst werd het onderzoek voor het boek ‘Wijze vrouwen‘ voortgezet. De nadruk lag op een grondige literatuurstudie. De begijnse geschiedenis brengt vele velden samen die allen aandacht verdienen: kerkgeschiedenis, het religieuze en economische verleden, gendergeschiedenis, …

Op de facebookpagina ‘begijnennieuws‘ verscheen zowel nieuws ‘vers van de pers’ over begijnen en begijnhoven (restauraties, opgravingen, verschenen fictie,…)  als berichten over de acht eeuwen begijnengeschiedenis heen.

Voor het Canvas-programma ‘Meer vrouw op straat‘ van Sofie Lemaire en haar ploeg werden opnames gemaakt voor ‘s werelds laatste begijn, Marcella Pattyn. Hiervan werd de Kortrijkse Straatnamencommissie op de hoogte gesteld.

Ik kijk met u graag uit naar de realisatie van het programma en verwelkom begijnse verrassingen voor het nieuwe jaar 2020!

(In English)

During the past year 2019 the beguine heritage was represented in three ways: through further research for ‘Wise women’, throug digital media and a campaign to get more women on street names.

Beguine on the beguinage of Saint-Elisabeth at Ghent (Sint-Amandsberg). Copyright: Archive of Ghent, collection J. Storme, STORME_PBK_487 (digital use)

Research for ‘Wise women’ continued. Main focus is to provide solid base of literature. The beguine herstory brings different fiels together: history of the church, gender, political history,…

Short fragments of beguine news were published on the facebook page ‘Community of beguine news‘ vers (restorations, archeological remains, fiction works,…).

After the Flemish television program ‘Meer vrouw op straat‘ lanced a request to get more women on street names, I applied with Marcella Pattyn, the worlds last beguine. Results will be shown during spring 2020.

Looking forward to all beguine surprises in this new year 2020!

© D. Van Linden

In memoriam: acht eeuwen begijnenerfgoed – In memoriam: eight centuries of beguine heritage

(In English: see below)

Zes jaar geleden, op 14 april 2013, overleed de laatste begijn, Marcella Pattyn. Zij knipte de draad door van acht eeuwen geleefd vrouwenerfgoed: vrouwen die een nieuwe levensstijl en een nieuw literair genre op de kaart zetten. De begijnen, de grootste en langstdurende beweging uit de Westerse geschiedenis, worden tot op vandaag gelabeld als ‘vaag’ en ‘onbestemd’, zo onrecht aandoende aan het erfgoed dat zij hebben neergezet.

Begijn op het Elizabethbegijnhof te Sint-Amandsberg. Copyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digitaal gebruik)

Doorheen de geschiedschrijving zijn de begijnen bedolven onder lagen van betutteling, en versuikering, waarbij hun verhaal dan weer door de ene dan weer voor een ander doeleind werd toegeëigend. Deze lagen eraf schrapen en dat wat geschieden-is terug schenken aan zij die het geleefd hebben, …. de begijnen zelf, vanuit het principe ‘ere wie ere toekomt’, is wat zij rechtmatig verdienen.

(English)

Six years ago, on April 14th 2013, the world last beguine died. Marcella Pattyn cut the rope of eight centuries of beguine herstory: women who invented a new way of life and a new literacy. The beguines made the largest movement in Western herstory, yet their heritage is labeled as ‘unclear’, not honouring the legacy they left.

Beguine on the beguinage of St.-Amandsberg (Gent). opyright: Archief Gent, collectie J. Storme, STORME_PBK_487 (digital use)

Through history the beguines were covered under layers of sugar and a greater attention on the impact of church sources instead of naming their strength. They got used for many purposes, their story taken from them. it’s time to scratch those layers away and to give their back to the only ones who own it,… the beguines themselves. 

Copyright: Debby Van Linden

Terugblik op 2017 – Looking back on 2017

(in English: see below)

Het afgelopen jaar 2017 stond in het teken van het verder uitdragen van  het begijnenerfgoed via onderzoek voor ‘Wijze vrouwen’, het geven van vertelwandelingen en lezingen en, daarbovenop, een begijnse protestactie.

Doorheen het Vlaamse land

Vanuit het Groot Begijnhof – universitair Woonerf KU Leuven werd in januari onderzoek naar de begijnhoven van Vlaams-Brabant aangepakt, waarbij de rijkdom van nabijgelegen archieven en universiteitsbibliotheken die deze stad rijk is, werd ontdekt. Na de verwerking van alle gegevens, bij het opduiken van de eerste lentebloeiers, spoorde het ‘Wijze vrouwen’-onderzoek richting gastvrije Kempen en Breda. Tijdens de zomerperiode pluisde ik de archieven van de Mechelse vrouwensteden en deze van het begijnhof van Antwerpen uit. Terwijl het jaar op haar laatste benen liep, treinde ik naar de Brusselse regio.

Erfgoed uitdragen

Verenigingen toonden interesse in het begijnenerfgoed: via een lezing en/of vertelwandeling vernamen zij meer over de revolutionaire vrouwen die acht eeuwen geschiedenis schreven.

Lezing met aansluitende rondleiding door het Belevingscentrum – begijnhof Kortrijk voor de damesgroep ‘de Zilveren Passer v.z.w.’ Copyright foto: D. Van Linden

Actie ondernemen

Tegen de betuttelende, geïnfantiseerde benoeming van begijnen in de tekst bij de straatnaam van begijn Marcella Van Hoecke ondernamen mevrouw Cécile Van Ooteghem, lid Raad van Bestuur van het Groot Begijnhof Sint-Amandsberg, en ikzelf actie. In tandem werkende én met vele steunende handtekeningen, bereikten we dat ‘begijntje’ ‘begijn’ geworden is op het straatnaambord.

Links eerste initiatiefneemster mevrouw Cécile Van Ooteghem, rechts tweede initiatiefneemster Debby Van Linden, met in het midden het portret van de laatste grootjuffrouw Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

2017 was een bewogen jaar. Met hetzelfde enthousiasme, vanuit dezelfde ‘ongebonden verbonden’ – houding als vertrekpunt en met een warme appreciatie voor samenwerking en steun in een begijns kader worden de eerste stappen in 2018 gezet…

(in English)

The past year 2017 was dedicated to carrying forward the heritage of the beguines. The main task was the research for ‘Wise women’, occasionally and on request guide tours and readings providing. When the city of Ghent took a decision on the beguine past, there was protest and action taken to change the representation of them.

Crossing Flanders

Starting in January I did research on the beguinages of the Flemish part of Brabant. Staying at the Large Beguinage University Residency University of Leuven I lived closely to archives and libraries. By spring I visited the part of north-Flanders, crossing the border to study the beguinage of Breda. During summer the Belgian rails brought me to Mechelen and Antwerp. The last few weeks of 2017 I turned to the Brussels area.

Carrying forward their heritage

On request I provided guide tours or lectures for a local circle or assembly. They had the chance to know a lot more about the revolutionary women called ‘beguines’.

Lecture and guide tour through The Experience Center for the ladies group  ‘de Zilveren Passer v.z.w.’ – beguinage of Kortrijk. Copyright foto: D. Van Linden

Action needed

When the Council of Ghent dediced to use ‘little beguine’ on a new street name, action was taken by lady Cécile Van Ooteghem, member of the Board of the Large beguinage of Sint-Amandsberg, and myself. Supported by many signatures we reached our goal: ‘beguine’ will be put on the street name of Marcella Van Hoecke, last beguine of Ghent.

On the left first representative lady Cécile Van Ooteghem, on the right second representative Debby Van Linden, in the middle a portrait of the last misstress Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

2017 was a year filled with a strong engagement for the beguine heritage. With the same spirit, ‘boundless and connected’ as key words in attitude and with appreciation for cooperation and helping hands, I reach out to 2018.

Copyright tekst/text: Debby Van Linden.

Het zal zijn…’begijn’!: de geschiedenis. – ‘It will be…’beguine’!: the story.

(in English: see below)

Midden oktober 2017 waaide er stof op in Gent: het opschrift bij de nieuwe straatnaam ‘Marcella Van Hoecke’ kon rekenen op verontwaardiging… Twee vrouwen ondernamen actie om de wind te doen keren, mét resultaat.

Wat voorafging…

Toenmalig Agalev-lid Bea Perriens stelde in 1995 reeds dat één op zeven straatnaamborden vrouwennamen betrof, een seksistisch feit. Sindsdien zette de stad Gent zich aan een inhaalbeweging. In 2012 stelde  Joke Vasseur, diversiteitsambtenaar van stad Gent en voorzitter van het Gentse vrouwennetwerk ‘Oog in Oog’, dat deze praktijk te traag ging. ‘Er zijn nochtans genoeg Gentse vrouwen die zeker een vereeuwiging op een straatnaambord verdienen.’ getuigde ze. Het vrouwennetwerk zette daarom de actie ‘Straatnaam zoekt vrouw‘ op om de stad extra te stimuleren tot een evenwichtige verdeling van straatnamen te komen. Straatnamen zetten letterlijk een straat- en maatschappelijk beeld neer, zo getuigend van een collectief geheugen.

De kwestie

Op de Gentse Gemeenteraad van 25 september werd beslist over nieuwe straatnamen op de nieuwe verkaveling aan de Kasteelwegel te Sint-Amandsberg. Eén straat zou de naam ‘Josepha Goethals’, zijnde laatste grootjuffrouw van het begijnhof van Sint-Amandsberg dragen, een andere straat werd toegekend aan Marcella Van Hoecke, begijn op het begijnhof ‘Ter Hoye’ te Gent alsook laatste begijn te Gent. Dit initiatief duidt op aandacht voor het begijnse erfgoed en het belang ervan voor de stad Gent. Doorn in het oog betrof echter het opschrift bij de straat naar begijn Van Hoecke, nl ‘laatste begijntje in Gent’.

De actie

Mevrouw Cecile Vanooteghem, lid Raad van Bestuur begijnhof Sint-Amandsberg, contacteerde de burgemeester en de vrouwelijke schepenen omtrent deze kwestie. Bij het vernemen hiervan, lanceerde Debby Van Linden, uitdraagster van het begijnenerfgoed, op 12 oktober de petitie ‘Redt de begijnen van verkleining!‘. Vele begijnse contacten sloten zich aan bij deze stelling met uiteindelijk 83 handtekeningen.

Links eerste initiatiefneemster mevrouw Cecile Vanooteghem, rechts tweede initiatiefneemster Debby Van Linden, met in het midden het portret van de laatste grootjuffrouw Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

Karlijn Deene, sinds 2012 Gents gemeenteraadslid en sinds 2009 raadgever onroerend erfgoed en ruimtelijke ordening op het kabinet van Vlaams minister Geert Bourgeois, werd op de hoogte gebracht en bracht het punt op 24 oktober op Gemeenteraad. Zij deelde ons een dag later het positieve nieuws mede, nl. het zal zijn ‘begijn’. Zij onderschrijft de stelling door terecht op te merken dat een straatnaamopschrift met ‘paterke x’ onbestaande zou zijn. De reeds ingelichte krant ‘De Gentenaar’ publiceerde hierover een artikel op 26 oktober.

De achtergrond

De verkleining van de begijnen stamt voornamelijk uit het romantisme, als tegenhanger van het Verlichtingsdenken: deze stroming kenmerkt zich door het idealiseren van en dwepen met de natuur en het verleden. Het romantisme kon rekenen op belangstelling van een elite in literaire en artistieke middens in de tweede helft van de 19e eeuw, met uitlopers in de 20e eeuw. Zij beschreven begijnhoven als onrealistisch gepresenteerde oorden van vredige en klinisch smetloze rust met begijnen als gezapige, kantklossende en verheven vrouwen. Dit beeld stond haaks op het begijnse leven waarin hard werken, schoolgaande kinderen op het hof, bezoek van handelaars en onderhandelingen van gewiekste grootjuffrouwen met de stedelijke en kerkelijke overheid de realiteit vormden.

Onder het romantisme van o.a. Felix Timmermans werden beelden van begijnen weergegeven als geïnfantiseerde folklorefiguren, letterlijk en figuurlijk in versuikerde vorm.

Welke toekomst willen we?

UNESCO-erkend Werelderfgoed begijnhof Dendermonde, kamer van de grootjuffrouw, nu museum. Foto copyright: Stedelijke Musea Dendermonde.

Hierbij een warme oproep: uw portie zoet in uw dagelijkse kop thee of koffie is u van harte gegund, bij het spreken over het begijnse erfgoed gooien we echter de suikerpot, met plezier, overboord. Wie ook maar iets van de begijnengeschiedenis kent, spreekt over begijnen als uitvindsters van een onafhankelijke levensstijl, draagsters van de oudste religieuze geschriften in de volkstaal én 13 erkende begijnhoven als UNESCO-Werelderfgoed in Vlaanderen als eerbetoon aan dit uitzonderlijk nalatenschap.

UNESCO-erkend Werelderfgoed begijnhof Turnhout. Foto D. Van Linden.

Hartelijk dank aan iedereen die een bijdrage leverde aan deze actie: ondertekenaars van de petitie, zij die bijdroegen via verspreiding door sociale media, de deugddoende steunbetuigingen en waardevolle tips. Met dank aan mevrouw Karlijn Deene, gemeenteraadslid stad Gent, alsook de andere gemeenteraadsleden die dit voorstel ondersteunden.

Dank aan mevrouw Cecile Vanooteghem en meneer Bart Stevens, vzw Groot Begijnhof Sint-Amandsberg, voor de medewerking.

(in English)

When the Council of Ghent decided to name a street after a beguine, some things didn’t work out the way they decided: on the 14th of October two women decided to try to bring a change… and they did!

Previous work…

It was politican Bea Perriens who noticed the fact of just one in seven names of women used fot names of streets. Her work, declaring a sexist situation for women, got attention: the city of Ghent decided to name new streets after remarkable women. Joke Vasseur, chairwoman of a women’s network and working on the subject of diversity at the city of Ghent, was not satisfied with the slow progression of naming street names to women. In 2012 she organised a campaign, ‘Street name searching woman’ to gain attention for this problem. Street names are wittnesses of our past and are part of our collective memory.

The subject

On the 25th of September 2017 the Council of the city of Ghent decided to name two streets in Sint-Amandsberg (Ghent) to beguines. One street will carry the name of the last misstress of the Large Beguinage of Sint-Amandsberg, the other dedicated to the last beguine of Ghent living at the beguinage ‘Ter Hoye’, Marcella Van Hoecke. This would be a respectfull honour to the heritage the beguines left us. The adposition information on the street name of the last beguines was ‘little beguine’, as if the beguines were little women who lived a life filled with childlike behaviour.

Standing up for the beguines

It was Cecile Vanooteghem, member of the Board of the beguinage of Sint-Amandsberg, who contacted the major and the female members of the Council of the city. Hearing this news, Debby Van Linden, lanced a petition called ‘Save the beguines from being little!‘. Many people, caring for the heritage of the beguines, signed the petition, gathering 83 signatures.

On the left first representative lady Cecile Vanooteghem, on the right second representative Debby Van Linden, in the middle a portrait of the last misstress Josepha Goethals (Mattekeskamer, Groot Begijnhof Sint-Amandsberg). Foto copyright: B. Stevens.

On the last gathering of the Council of Ghent, member miss Karlijn Deene, working for minister Geert Bourgois on the Heritage Department, took this information and optioned to change to ‘beguine’. One day later, on the 25th of October, she informed us about the agreement: it would be ‘beguine’! Local newspaper ‘De Gentenaar’ published about this decision an article one day later.

What happened?

At around mid-19th century a new wave, contrasting the Enlighment-ideas of science, facts and measurement, was born: romanticism. A social circle of elite members idealised nature and the past. They found beguinages and created this image of clean, sterile women cities with heavenly and peaceful beguines spending their days praying and speaking silently. The life at a beguinage at that specific time was the opposite: beguines worked hard, gave lesson to children and smart misstresses negotiated with bisschops and other powerfull figures.

It was this wave of romanticism, represented by e.g.  Felix Timmermans at the end of the 19th and beginning of the 20th century, who described the beguines as ‘little beguines’. The women were reduced to figures of a folk tale, buried underneath a mass of sugar.

Which future do we want?

UNESCO-labeld World Heritage the beguinage of Dendermonde, room of the misstress, now a beguine museum. Foto copyright: Stedelijke Musea Dendermonde.

As we let you take an amount of sugar in your daily tea or coffee, we ask you to throw the pot of sugar away speaking about the beguines. Anyone, knowing something about those remarkable women finding an indepentent life and writing the oldest religious texts in their local language, and noticing 13 beguinages as UNESCO-World Heritage, calls them ‘beguines’, honouring their unique heritage.

UNESCO-labeled World Heritage beguinage of Turnhout. Foto D. Van Linden.

Thank you to: all people who signed the petition, those who shared the petition on social media, those who encouraged us, … thank you to member of the Council of Ghent, Karlijn Deene and all supporting members.

Thank you to Cecile Vanooteghem en Bart Stevens, beguinage of Sint-Amandsberg.

Copyright tekst/text: Debby Van Linden.

 

De queeste: de staart… de dansende vrouwen.

Een middagpauze tijdens het onderzoekswerk voor ‘Wijze vrouwen’ in de Mechelse archieven mondde uit in een herfstbezoek aan het atelier en de tuin van kunstenares Mariëtte Teugels (°1935). Haar ‘dansende vrouwen’ aanschouwen, vormde in 2013 het keerpunt naar het zoeken naar het begijnse en ander erfgoed, door vrouwen neergezet.

De kunstenares en haar man wonen in een groene oase op een steenworp van de Sint-Romboutstoren, in het voormalige godshuis ‘de Cellekens’. Deze groep huizen werden gebouwd in opdracht van Anna De Bleken in de 17e eeuw, bestemd als woonst voor vrouwen en weduwen zonder kinderen. Mevrouw Teugels en haar man kochten het complex aan in 1992 en zetten zich aan de coördinatie van de restauratie. Hun inspanningen werden in 2002 beloond met de prestigieuze Europa Nostra Award, gekozen uit 282 projecten uit 19 Europese landen. Heden herbergt het zowel hun woning, het atelier van mevrouw Teugels, een tentoonstellingsruimte met fotografisch werk van haar man Herman Smet en een huurbare ruimte voor activiteiten.

Kunstenares Teugels zet ‘beweging’ en ‘kracht’ centraal in haar beelden, de schoonheid van de mens benadrukkende. Gepassioneerd door kunst sinds de leeftijd van 36 jaar volgde ze opleidingen om op 47-jarige leeftijd te bloeien in haar artistieke carrière.

Na een rondleiding in het atelier en de tuin van mevrouw Teugels was het tijd om de ‘dansende vrouwen’, ook ‘Levensvreugde’ genoemd, te begroeten: een niet te beschrijven moment, een gewenst cadeau…

De beelden van mevrouw Teugels dragen voor mij een her-innering aan vrijmoedige vrouwenkracht, een onuitputtelijke inspiratiebron, weggewist in de geschiedenisboeken en ons collectief erfgoed. De queeste vormde een beginpunt, het boek van publiceren over persoonlijke ervaringen sluit zich… alle aandacht gaat nu naar het ‘Wijze vrouwen’-onderzoek.

Informatie Mariëtte Tegels: website en facebook.

Tekst en foto’s copyright: Debby Van Linden

Met hartelijke dank aan Mariëtte Teugels en haar man Herman Smet. 

Eén jaar ‘Wijze vrouwen’-onderzoek: een terugblik -Looking back on one year of research on ‘Wise women’

(English: see below)

Op 7 maart 2015, zowat een jaar geleden, duwde ik, ondersteunt door het Kortrijkse begijnhof, een oproep tot sponsering voor een begijnenboek de wereld in. Het idee was ontstaan enkele maanden eerder, de voorbereidingen (o.a. inwerking in het archiefwezen) namen zes maanden in beslag. De crowdfunding lanceren betekende een risico nemen: zouden mensen willen steunen? Was Vlaanderen (en daarbuiten) klaar voor een boek vanuit vrouwelijk perspectief genaamd ‘Wijze vrouwen’?

 

Het antwoord werd snel duidelijk: ‘ja’. En zo geschiedde: ik dook in de wereld die het begijnse erfgoed rijk is, een ware ‘Reformatie’ in tijdsbesteding en ideeëngoed. Eén ding werd me snel duidelijk: deze vrouwen waren ‘van alle markten thuis’. Als projectleidster verdiepte ik me in deze ‘markten’: (politieke) geschiedenis, theologie, archiefwerk alsook opzoekmethoden, lezen, schrijven, onderzoekers bevragen en verslaggeving.

Ondertussen is er een jaar van hard werken voorbijgegaan, één derde van het begijn(hoof)se  parcours is achter de rug. Momenteel ligt de nadruk op verwerking en schrijven aan de laatst bezochte archieven van Vlaams-Brabant. Vanaf mei gaat het onderzoekswerk richting noorden.

Foto en ontwerp: W. Vandamme

Alhoewel archieven en bibliotheken een rijk arsenaal aan materiaal bieden, is me ondertussen duidelijk geworden dat ‘geschiedenis’ breder is dan dat: het is iets dat de begijnen elke dag ‘leefden’ en waar ze soms op gewiekste wijze gebruik van maakten. Ik vraag me af hoeveel, al dan niet religieuze zaken, ‘in de minne’ werden geregeld.

Een jaar geleden begon ik groen maar vastberaden aan dit begijnse avontuur, ondertussen komt het terrein me vertrouwder over. De (onderzoeks)weg doorheen het Vlaamse land  bewandelende, bracht me in contact met uiteenlopende situaties en een rijke variatie aan mensen. Ik maakte kennis met onbekende poorten, geboden kansen, ondersteunende woorden, maar ook jaloezie, vertrouwenskwesties en de nood aan juridische kennis. De passie is echter enkel maar gegroeid, de vrouwen blijven me verbazen. Onder de suikerzoete, 19e eeuws geromantiseerde laag van deze vrouwen ligt een zee van 800 jaar herstorisch erfgoed dat mij tot op vandaag blijft begeesteren.

(English)

At about one year ago, on March 7th 2015, and supported by the beguinage of Kortrijk I lanced a call to gather fundings for a book about the beguines. The idea was born a few months before that particular month. Preparations (e.g. learning how to do archive work) took a period of six months. Putting the crowdfunding out was taking a risk: would there be support for ‘Wise women’? Where people in Flanders (and abroad) ready for a book from a feminime perspective?

These questions were quickly answered: ‘yes’. And so it happened I dove into the world of the beguine heritage. Now I can call it a ‘Reformation’ on ideas and how to spend my time. One thing got clear to me: these women brought many fields together. This made me wanted to explore them: theology, archive work, research methods, interviewing other researchers,…

One year of hard work has past, one third of the road lays behind me. At this moment the focus is put on writing about the beguinages of the central part of Flanders. From May on the north side of Belguim will be visited.

One thing is defenitely clear to me: although libraries and archives show a rich collection of information, the word ‘herstory’ are so much broader then that. The beguines lived every day their heritage. I truly believe many things were not written down.

One year ago I started this aventure with a determined heart and a searching spirit. Walking this road, I got to meet different people and situations. I got chances, supporting deeds and words, but also negativity. The beguines keep on surprising me, my passion grows. Underneath the in the 19th century romantised, sugary layer on the beguines there’s an ocean of 800 herstorical heritage that keeps me inspired.

© Debby Van Linden

Terugblik op 2016 – Looking back on 2016

(In English: see below)

Een bezielend, begijns Nieuwjaar toegewenst!

Het voorbije jaar was er één van ‘inzet, lef en organiseren alom’, allemaal gedragen door de passie voor het begijnse erfgoed…

Januari en februari vormde maanden van plannen, afspreken, overleggen en opvolgen. Na inwerking in het archiefwezen in 2015, volgde de voorbereiding voor de crowdfunding in het kader van een boek met de titel ‘Wijze vrouwen’.

Op 7 maart lanceerde de campagne  onder de titel ‘Geef de begijnen een identiteit!’. Een aantal intense weken van hard werken volgden. Het resultaat loonde: het beoogde onderzoeksbudget werd opgehaald. Steun kwam van een aantal begijnhoven, vanuit het persoonlijke netwerk en van mensen die het begijnenerfgoed genegen zijn. Samen maakten zij de start van het ‘Wijze vrouwen’-project mogelijk.

In april werd de campagne opgevolgd met het versturen van dankkaarten aan donateurs die deze optie verkozen en werd het onderzoek gestart. Tevens werden in deze maand en de daaropvolgende een aantal donateursbezoeken afgelegd. Het onderzoekswerk spitste zich vooreerst toe op de begijnhoven en hun markant vrouwen. Alle genomen stappen in het onderzoeks-en schrijfwerk werden en worden weergegeven via de ‘Wijze vrouwen’-website.

In de zomermaanden werd het uitdragen van het begijnenerfgoed verder gezet met een occasionele vertelwandeling.

Begijnhovenqueeste zette het pr-werk voor het vrouwenerfgoed ook om in berichtgeving voor Erfgoeddag, Open Monumentendag en de winters verlichte begijnhoven, waarbij berichtgevingen via de facebookpagina niet werden vergeten.

Terugkijkend…

Wat begon als een ontdekking werd een interesse, vervolgens een engagement om wekelijks te schrijven onder blogvorm en, voor ik het wist, een passie die ik op verschillende manier uitdraag. Sinds de eerste blik op de dansende vrouwen van kunstenares Mariëtte Teugels te Mechelen en het binnenstappen van het begijnhof van Antwerpen in 2013 zijn bijna vier jaar verstreken. Inmiddels leer ik met rasse schreden bij over kerkgeschiedenis, mystiek, verwezenlijkingen door vrouwen,(politieke) geschiedenis, archivistiek en erfgoed. Naast hartelijke ondersteuning vanuit onverwachte hoeken, ontmoette ik ook zaken die, maatschappelijk gezien, weinig tot niet uitgesproken of opgeschreven worden: auteursrechtschending, het stelen van mijn ideeën, machtsspelletjes, afspraken niet nakomen en onbegrip. Doorheen deze soms intense leertijden, blijft één ding aanwezig: een grote verwondering naar een stuk geschiedenis dat zoveel velden, thema’s en ontdekkingen samenbrengt… en 800 jaar lang, doorheen periodes van groei, bloei, schade en wederbouw, door vrouwen uitgedragen. Verder kan ik rekenen op een aantal mensen die me door dik en dun steunen, een gewaardeerde rijkdom.

Wie het begijnenerfgoed bestudeert stuit op een paradox: hoe meer informatie je verzamelt, hoe meer ze door je handen glippen. Tot op de dag van vandaag is de oorsprong en het ontstaan van de beweging een raadsel waarover veel gespeculeerd wordt. De vrouwen lijken niet te traceren… of schieten onze methoden tekort? En zijn te wel te (be)grijpen?

(in English)

Wishing you a sparkling, beguine New Year!

Looking back on 2016…

The months of January and February were intense: after gaining basic archive knowlegde the year before, I organised and planned everything for the ‘Wise women’-crowdfunding.

On March 7th the campaign, titeled ‘Give the beguines an identity!’ lanced. A few weeks of hard work, dedicated to fundraising, followed. By the end of March the goal was reached: support came from beguinages, from my personal network and from people who are also interested in the past of the beguines.

As April started, a thank you card for funders was made and send. I also visited a few funders. Meanwhile, all project steps were written down monthly on the website.

During summer I was asked to provide a few guide tours on beguinages, another way of spreading knowledge on the beguines.

Writing on this blog continued by publishing about Heritage Day, Day of Open Monuments and winter time on beguinages. In between news was provided on the facebookpage.

Looking back…

What started as a discovery became an intrest, followed by an engagement to write every week. Almost four years have passed since visiting the statues of the dancing ladies at Mechelen, sculptured by Mariëtte Teugels, and my first steps on the beguinage of Antwerp. Now I learn about church history, mysticism, herstory, archive work and heritage. I met positive reactions and support, but also sexism and manipulation – talking or writing about the last topics are still taboo in our society. During those intense periodes of learning one thing stays: an astonishment for a piece of herstory bringing together so many fields, themes and discoveries over 800 years of existence. I can count on people who supported me throughout the year.

Stuyding the heritage of the beguines means meeting a paradox: the more information I gain, the more the women seems to slip through my hands. Up untill now the origin of the beguine movement is unknown and much speculation is done. ‘The women left too little traces.’ one says… or do we lack in methods? And maybe they are not here to grasp?

© Debby Van Linden

Begijnhovenqueeste gaat verder… – Beguine news keeps going on…

(in English: see below)

Vanaf september zet begijnhovenqueeste het werk voor de begijnen en hun hoven verder, zij het op een laag pitje. Op deze blog zullen voorlopig geen inhoudelijke artikels verschijnen, wel blijft er ruimte voor activiteiten die, het begijnenerfgoed rechtstreeks aangaande, in de kijker zetten. Concreet zal ‘Open Monumentendag’, ‘Erfgoeddag’ en de decemberperiode met een aantal verlichte begijnhoven aan bod komen. Alle verdere aandacht voor het begijnenerfgoed richt zich in hoofdzaak op het onderzoeks- en schrijfwerk voor het boek ‘Wijze vrouwen‘. Begijnennieuws kan verder ook gevolgd worden via de facebookpagina en via Twitter.

From September beguine news will go on, eventually only writing on topics like the Flemisch ‘Heritage Day’, ‘Day of Open Monuments’ and the period around December – the beguinages who are decorate with candle lights. The main goal for now will be research and writing for the upcoming book ‘Wise women‘. All beguine news can also be followed on facebook and Twitter.

© Debby Van Linden

Zomerstop – Summer break

(English: see below)

Om me ten volle te kunnen ‘smijten’ op de research en het schrijven van ‘Wijze vrouwen’, neem ik van juni tot eind augustus een zomerstop. Vanaf september zullen er terug blogartikels verschijnen. De facebookpagina ‘begijnhovenqueeste/community of beguine news‘ zal tevens op een lager pitje gezet worden. Blogberichten voor het boekproces ‘Wijze vrouwen‘ zullen blijven verschijnen.

‘Hadewijch’ door H. Hilterman

Na de zomer ben ik er terug! Tot dan en een fijne, begijnse zomer gewenst!

 

(English)

To be able to spend much time to research and writing for ‘Wise women’, this blog will take a summer break from June till the end of August. The facebookpage ‘Begijnhovenqueeste/community of beguine news‘ will still provide news, but on a less frequent level. Blog posts for ‘Wise women‘, following the book proces, will still be provided.

‘Hadewijch’ by H. Hilterman

See you in September! Wishing you a beguine summer!

© Debby Van Linden