De queeste: de staart… de dansende vrouwen.

Een middagpauze tijdens het onderzoekswerk voor ‘Wijze vrouwen’ in de Mechelse archieven mondde uit in een herfstbezoek aan het atelier en de tuin van kunstenares Mariëtte Teugels (°1935). Haar ‘dansende vrouwen’ aanschouwen, vormde in 2013 het keerpunt naar het zoeken naar het begijnse en ander erfgoed, door vrouwen neergezet.

De kunstenares en haar man wonen in een groene oase op een steenworp van de Sint-Romboutstoren, in het voormalige godshuis ‘de Cellekens’. Deze groep huizen werden gebouwd in opdracht van Anna De Bleken in de 17e eeuw, bestemd als woonst voor vrouwen en weduwen zonder kinderen. Mevrouw Teugels en haar man kochten het complex aan in 1992 en zetten zich aan de coördinatie van de restauratie. Hun inspanningen werden in 2002 beloond met de prestigieuze Europa Nostra Award, gekozen uit 282 projecten uit 19 Europese landen. Heden herbergt het zowel hun woning, het atelier van mevrouw Teugels, een tentoonstellingsruimte met fotografisch werk van haar man Herman Smet en een huurbare ruimte voor activiteiten.

Kunstenares Teugels zet ‘beweging’ en ‘kracht’ centraal in haar beelden, de schoonheid van de mens benadrukkende. Gepassioneerd door kunst sinds de leeftijd van 36 jaar volgde ze opleidingen om op 47-jarige leeftijd te bloeien in haar artistieke carrière.

Na een rondleiding in het atelier en de tuin van mevrouw Teugels was het tijd om de ‘dansende vrouwen’, ook ‘Levensvreugde’ genoemd, te begroeten: een niet te beschrijven moment, een gewenst cadeau…

De beelden van mevrouw Teugels dragen voor mij een her-innering aan vrijmoedige vrouwenkracht, een onuitputtelijke inspiratiebron, weggewist in de geschiedenisboeken en ons collectief erfgoed. De queeste vormde een beginpunt, het boek van publiceren over persoonlijke ervaringen sluit zich… alle aandacht gaat nu naar het ‘Wijze vrouwen’-onderzoek.

Informatie Mariëtte Tegels: website en facebook.

Tekst en foto’s copyright: Debby Van Linden

Met hartelijke dank aan Mariëtte Teugels en haar man Herman Smet. 

Terugblik op 2015 – Looking back on 2015

(English: scroll down, please.)

Eerst en vooral wens ik u een gelukkig en voorspoedig begijnengoed jaar 2016!

Het nieuwe jaar open ik graag met een terugblik op het voorbije…

Bezoeken…

2015 begon met het bezoek van de begijnhoven van Tongeren en Sint-Truiden, de laatsten van de Limburgse poot van de begijnhovenqueeste. Daarna waren de restanten van de Brusselse vrouwenstad en het pittoreske Anderlechtse hof aan de beurt. Vervolgens staken we de grens over richting Duitsland voor een driedaags bezoek een het Hildegardklooster.

Bezoek aan het begijnhof van Amsterdam.

De hoven van onze noorderburen waren een aangename verrassing: Breda en Amsterdam hadden zo hun eigen charmes. De lente werd via een tussenstop aan het Brugse hof aanschouwd. Antwerpen, Gent en Tienen vormden de allerlaatste queestehaltes, om vlak erna een ‘return’ te maken naar de plek waar het ooit allemaal begonnen was: Mechelen.

Na een terugblik, gevolgd door een deugddoende vakantie besloten het begijnenvirus en ik, inmiddels goede vriendinnen geworden, dat we nog niet uitverteld waren…

…en verspreiden door te lezen, te schrijven en te verhalen…

Lezing in het Kortrijkse begijnhof (foto: W. Vandamme – met dank voor gebruik)

2015 betekende ook een jaar van uitdragen: via vertelwandelingen, schrijf-en opzoekwerk bracht ik het begijnenerfgoed bij ‘Mieke en allevrouw’ alsook ‘Jan en alleman’: o.a. een artikel in de Begijnhofkrant van Turnhout, publicaties in ‘Ons Begijnhof’, vertelwandelingen en een lezing.

Vertelwandeling gevende op het begijnhof van Sint-Amandsberg.

Daarnaast verscheen de facebookpagina ‘begijnhovenqueeste‘ met als doel begijnhoofs nieuws samen te brengen.

…naar het openen van een nieuw jaar 2016!

Begijnhovenqueeste blijft schrijven, met dezelfde formule én de toevoeging van langere artikels: een begijnenthema wordt al eens dieper uitgespit en gekruid met vurige pittigheid, krachtige kwetsbaarheid of een stillere-dan-stil-stilte.

De wijze vrouwen bleven en blijven me boeien…

© Debby Van Linden

 

First of all I would like to wish you a happy New Beguine Year 2016!

I would like to open this new year looking back on 2015…

Visiting…

2015 started with visiting the beguinages of Tongeren and Sint-Truiden, the last ones from the Limburg part my quest of beguinages. After that I saw the women cities of Brussels and Anderlecht. A long drive to Germany showed me the spirit and teaching of the nuns at the monastry of Hildegard.

Visiting the beguinage of Amsterdam.

Travelling didn’t stop as I visited the Netherlands: the beguinages of Breda and Amsterdam were surprsingly beautiful! Spring came and this meant a visit to the beguinage of Bruges to see the field of narcis flowers. Antwerp, Gent en Tienen were the last stops on my quest, making a return to the place were it all once started: Mechelen.

After looking back on this journey, followed by a holiday, me and my passion for the wise women – we had become good friends by then- decided to go on writing and telling about this herstory.

and bringing knowlegde to people by writing, guiding and telling… 

Giving a lecture at the beguinage of Kortrijk (picture by W. Vandamme – thank you for providing).

2015 was a year of bringing the wise women in public: through guide tours, research and writing I reached out to people: e.g. an article in the Beguine Newspaper of Turnhout and Ghent,  guide tours and a lecture.

Summer 2015: telling about the wise women at the beguinage of Sint-Amandsberg.

Honouring the wise women I decided to make a facebookpage dedicated to them: on ‘begijnhovenqueeste‘ I provide news and information about them, about their past and their heritage in these times.

…opening a new year 2016!

Community of beguine news keeps on writing! In this new year I will add longer articles about a specific beguine theme, diving  deeper into subjects, adding a slice of silence, spiciness and the power of vulnerability.

My passion for the beguines is here to stay…

© Debby Van Linden

 

De queeste: een terugblik (3): de ‘feiten’-weg

Verwoven met persoonlijke veranderingen en de mensen die ik onderweg ontmoette, slokte ik een arsenaal aan kennis op dat zich leek te branden in mijn geheugen: 800 jaar begijnengeschiedenis bleek een banket van verschillende gangen en bijgerechten qua kennisdomeinen in te houden die elk om research vroegen:

• ‘Wie waren al die heiligen op de hoven en waarom waren ze voor de begijnen zo belangrijk?’ Ik verdiepte mij in christelijke legendes, vitae, rituelen en bijbelse taferelen.Tegelijkertijd kwamen vele nieuwe vragen op: ‘Waarom hadden de begijnen ook beelden van Anna, de moeder van Maria, terwijl over deze eerste met geen woord in de bijbel gerept wordt?’ Ik slokte ‘officiële’ en ‘volkse’ christelijke feiten op en ontdekte vroegere religievormen.
• Begijnen schreven… en hoe! Op de middelbare school had ik kennisgemaakt met het oud-Nederlands en bespraken we een klein fragment uit Hadewijch‘s teksten ter illustratie. Nu zette ik me aan haar gedichten en liederen, vervolgens aan ‘Seven manieren van Minnen’ en ‘The mirror of simple souls’*- de (minne)mystiek intrigeerde me. Al snel werden me twee zaken duidelijk: dit was ‘zeer stevige pap’ en de ingrediënten om dit te doorspitten, bestonden uit: een helder hoofd, een paar keer herlezen en een houding om de woorden even los te laten en zo te laten meeresoneren gedurende de rest van de dag**. Vanaf het moment dat ik vanuit het hart begon te lezen, kregen de teksten een andere dimensie en kon ik de woorden vatten: een ‘nieuwe deur’ ging open.
• Elk begijnhof had zo haar specifieke bouwstijl en opvallende eigenaardigheden: dankzij een vriendin met architectuurkennis kreeg ik een snelcursus in stijlkenmerken, specifieke eigenschappen per stroming, de opbouw van een kerk,… ik kreeg m.a.w. een ‘nieuwe bril’ op mijn neus geschoven.
• Het dagelijks reilen en zeilen op het hof was geen sinecure: ik bestudeerde de verschillende taken, functies, gebouwen en werkzaamheden van de vrouwensteden en merkte al snel dat de begijnen echte bedrijfsleiders waren: zo onderhandelden ze bv. met handelslui over de prijzen van hun produkten of diensten (bier, was- en herstelwerk van kledij,…) . Ik kreeg een grote bewondering voor de taak van de grootjuffrouw – een hedendaagse CEO: de boekhouding verzorgen (verkoop en aankoop van huizen, restauraties, verbouwingen, loonuitbetalingen, erfenissen,…) toezien op de conventsmeesteressen en kosteres, onderhandelen met derden (afgevaardigden van allerlei rang en stand), vergaderingen organiseren, bemiddelen tot ingrijpen bij conflicten,… De titel ‘grootjuffrouw’ was niet voor doetjes: een hof, waarin een tiental tot paar honderd vrouwen dagelijks werkten en leefden, als efficiënt en democratisch systeem ‘runnen‘ vroeg om pure vrouwenkracht.
• Alhoewel het gebied van ‘(vriendjes)politieke en economische geschiedenis‘ mij eerst het minst interesseerde, leerde ik snel de waarde ervan inzien: bepaalde beslissingen (pauselijke, stadsgebonden,…) hebben een stevige impact gehad op de belevingswereld van de begijnen – zowel per stad als voor het vroegere Vlaanderen. Zonder de steun van bv. gravin Johanna van Constantinopel zouden bepaalde hoven mogelijk nooit tot stand gekomen zijn.

Bij het aan elkaar knopen en integreren van deze feitenhoeveelheid nam ik steeds dezelfde vraag in gedachte: ‘Hoe is deze informatie van invloed geweest op het begijn(hoof)se leven van toen?’ Het resultaat van deze ‘feitenweg’ op mijn queeste toonde zich: ik veranderde van complete leek tot bezielde onderzoekster.

© Debby Van Linden

* resp. werken van Beatrijs van Nazareth en Margerite Poréte.

** Deze vorm van lezen wordt ook ‘lectio divina’ genoemd.

De queeste: een terugblik (2): de ‘mensen’-weg

Een weg afleggen, draagt veranderingen in zich die zich weerspiegelen op verschillende vlakken…

Stad en land afreizende, begijnhoven bezoeken, durven vragen stellen, een blog schrijven,… onderweg kwam ik heel wat mensen tegen die kort of langer bleven…

Onderweg

Terugkijkende besef ik aan een ellenlange lijst te komen als ik naga waar een ontmoeting van betekenis was: de alleszeggende blik van de non in Brugge, het kerkbezoek in Herentals, een begijnenboek als cadeau uit handen van een vriendin – ‘toevallig gevonden’, de Klantvriendelijke service in ‘De Slegte‘, de gepaste informatie bij het zoeken naar ‘Maria‘, de mensen die naar mijn eerste lezing kwamen, een enthousiaste verwelkoming op een toeristische dienst,… u had tijd, woorden, thee, enthousiasme, een tip, realiteitszin, een gegeven grens, een vraag, een sleutel, een boek,… voor mij: dank u wel!

Het Anderlechtse begijnhof: de ontmoeting met Daniëlle werd een stap naar nieuwe ‘begijnenvriendschappen’.

Vanuit mijn queeste deed zich een verschuiving voor in mijn vriendenkring: toevallig of niet zijn de meeste van de ‘nieuwe vriendschappen’ vrouwen – ouder en daarmee ‘wijzer’ dan mij. Zij maken deel uit van mijn erf-goed…

In mijn dankwoord poog ik, met mijn geheugen als leidraad, ‘meewandelaars’ een plaats te geven. Sowieso is iedere ont-moeting, of deze nu neergeschreven werd of niet, voor mij waardevol geweest. Terugkijkend kan ik alleen maar concluderen hoe ‘rijk’ ik ben (geweest): op een vriendelijke vraag of wenk kwam meestal een even vriendelijk antwoord.

Meewandelaars kwamen in alle soorten en maten –  een begijnhof zonder kat(ten) lijkt me onmogelijk: hekserij? 😉 (Klein begijnhof – Leuven)

De blog

Een paar maanden na het begin van mijn queeste besloot ik deze blog te starten: ik woog bewust af wat ik wel en niet zou vermelden, een stuk ‘privé’ werd immers openbaar met als doel het begijnenerfgoed in de kijker te plaatsen. Al gauw merkte ik ‘mijn kind’ ook te moeten beschermen: ik verdiepte mij noodgedwongen in auteursrechten.

Al schrijvende vond ik na een aantal weken een stijl waar ik me goed bij voelde en wekelijks schrijven werd een gewoonte. Fijne reacties op stukjes deden me deugd. Terwijl ik het zoveelste blogstuk nu schrijf, vraag ik mij ook af hoe u, beste lezer, het meevolgen van de queeste hebt beleefd – u hebt immers een twee jaar lang ‘meegereisd’ naar zowat alle vrouwensteden van Vlaanderen: hoe was het voor u?

De queeste: een terugblik (1): de persoonlijke weg

‘Queeste’: ik kende het woord en haar betekenis niet en kon me vroeger ook niet voorstellen waarom mensen een ‘pelgrimsweg’ aanvingen… tot ik, het toen nog niet beseffende, zelf op zoektocht was. De ‘dansende madammen’ te Mechelen, de intieme sfeer op het begijnhof te Antwerpen en de representatie van het goddellijk vrouwelijke in de begijnhofkerk daar lieten mij het begin zien van een groot puzzelstuk waar ik al 20 jaar op zoek naar was: erf-goed, identiteit en kracht als vrouw. Mijn queeste vormde een intense periode van verandering die, hoe onbekend het pad me ook voorkwam, telkens ‘juist‘ aanvoelde.

De begijnhofpoort van Leuven doorgaande, een nieuwe vrouwenstad ontdekkende.

In een maatschappij levende waarin ‘de man’ als norm wordt gesteld, vond ik een anker en gronding in het begijnenwezen en hun herstory. Alsof ik een inhaalbeweging uitvoerde, slorpte ik begijnengeschiedenis en hofbezoeken op:

• elke begijnhofpoort vormde een nieuwe fase in mijn queesteproces, een nieuwe wereld, een verdere stap op het vrouwelijk pad, elke keer of ‘thuiskomen’ of aangedaan zijn door het ontbreken van zorg voor het begijnenerfgoed.

Begijnhof Turnhout: Een belangrijk keerpunt op mijn queeste: kijkend naar haar beeld in de nis laat ik de bekende verhalen over Maria los om plaats te maken voor haar eigen verhaal – Herstory.

• elke geschiedkundige leugen (‘Maria Magdalena was een zondige vrouw.’ en ‘Begijntjes zijn brave nonnekes.’) of weggemoffelde interpretatie, elke ‘wonde’ vormde een spoor: Ik trok het thema uit het slijk, haalde de ‘zwartmakerij’ eraf en bestudeerde het grondig. Vervolgens reeg ik het, in een nieuw licht, aan mijn herstorische gordel.
• mijn weg was in elke opzicht menselijk: momenten van gefrustreerd wroeten, hardnekkig wringen, blijvend lijkende vraagtekens en kwaad vastzitten, wisselden zich af met gelukzalige blijdschap, onverwachte ontroering en pure verwondering: steeds met bezieling, soms met rozengeur en met een nieuwe blik op ‘maneschijn’
• ik verbaasde me over ‘begijnenkracht’: een eigen beweging uit de grond stampen, acht eeuwen bestaan – doorheen oorlogen, invasies, politieke beslissingen en beschuldigingen van ‘ketterij’ – en een unieke vrouwenspiritualiteit (blijven) vorm geven: wauw, verdomd straffe prestatie!
• mijn interesses veranderden of kregen een ander perspectief: geschiedenis boeide me, mijn liefde voor antropologie bloeide weer op, ik nam lessen oriëntaalse dans, ging naar een vrouwencircel, zocht de moederlijke stilte meer op en de tijd die ik in bibliotheken en al lezende doorbracht, verdrievoudigde zich.

Puur op intuïtie, met de hulp van een vriend aan mijn zijde en een hart  – dat steeds weer ‘Ga!‘ zei – volgende, vertrok ik op queeste… om zoveel tijd later in de spiegel te kijken en te beseffen dat ik altijd al ‘ketters’ ben geweest: dwars door alle conventies heen volgde ik mijn eigen weg (in studiekeuze en levensstijl), steeds met een gevoelig hart, een scherpe tong, (een) ijzeren wil(skracht), veel vragen en nog meer plantrekkerij. Ik keek nogmaals in de spiegel en zag mijn eerste zilveren haren en wijsheidslijnen verschijnen: eindelijk! Bij een derde en laatste blik wist ik ineens: ‘Ik ben ‘thuis‘.’

© Debby Van Linden

Ode aan…

Vanaf de start van mijn zoektocht was er altijd iemand bij me: mijn queestevriend. Samen een letterlijke weg doorheen Vlaanderen en Nederland afleggen en figuurlijk iemand zien zoeken, groeien en bloeien… daar bij kunnen blijven en een eigen plaats hierin vinden: het is niet iedereen gegeven. Wij hebben urenlang samen in de auto gezeten – al (mee)zingend, zwijgend, doorheen zonovergoten dagen en regenbuien – en talloze praktische zaken geregeld… en dit vijventwintig begijnhoven lang! Wij hebben gewandeld, gegeten, gepraat, gezwansd, gelachen en samen stil geweest. Iemand die je opvangt bij verdriet, rouw, ontdekkingen, stille momenten… iemand waarmee je lacht en een paar keer ‘ambras’ maakt, iemand die je kan zeggen ‘ik ben moe, neem het even over’… iemand die je ‘s nachts mag bellen en ook effectief opneemt als je dat doet. Iemand die aanvoelt: ‘Nu gaat ze de poort door, ik laat ze doen en blijf even op afstand.’ Dit alles is onbetaalbaar!

Alhoewel deze persoon niet graag in het middelpunt van de belangstelling staat en anoniem wil blijven – en ik dit respecteer, wil ik toch dit blogstukje aan hem opdragen. Het takenpakket van ‘queestevriend’ is namelijk niet het makkelijkste: zowel op praktisch, intuïtief en emotioneel vlak vraagt het kracht, uithoudingsvermogen en een zeer grote portie geduld en flexibiliteit.

Bedankt om er altijd bij te zijn, om me te vragen Mechelen en het Antwerps begijnhof te verkennen, om ‘ja’ te zeggen tegen mijn voorstel alle vrouwensteden te bezoeken en hiermee samen in het onbekende te durven stappen, om boeken en tips aan te dragen, om ‘ambras’ te hebben -want je maakt enkel ruzie met iemand als je om hen geeft- om me op te vangen bij het overlijden van mijn grootmoeder, om zelf ook te wroeten, te zoeken en weer recht te staan… om me naar het zielsontbrekende stuk in mijn leven te brengen dat ik toen zo nodig had: krachtige en bezielde madammen, het goddelijk vrouwelijke, Maria als ‘de Vrouwe’ en naar steun, wilskracht en moed om te ‘gaan‘… op queeste naar mijn identiteit als vrouw: hart-elijk bedankt!

De circel rond makende: terug naar het keerpunt en queestebegin in Mechelen

Na een bezoek aan het Tiense begijnhof, wilde ik, koste wat het kost, terug naar het beginpunt van mijn queeste: Mechelen. Hoe zou het nu zijn bij een nieuwe ontmoeting met de dansende vrouwen en het begijnhof?

Niet ver van de Romboutstoren naderde ik ‘De Cellekens’…

Alhoewel ik wist dat ze daar ‘dansten’, was de eerste aanblik van ‘mijn madammen’ in hun groene oase van rozen weer als ‘nieuw’: ik aanschouwde dit ‘levensvreugde’-tafereel dat ik ooit zo zelden terugvond – vrouwenkracht in alle vrijheid.

Waar ik in het begin zo zoekende was naar mijn herstorische wortels, had ik deze nu ‘gekregen’ en ‘verankerd’: ik zag me elke moment tussen deze vrouwen gaan staan, de circel te vervolledigen en mee te dansen. Ik ben lang blijven staan, elk moment opnemende… een diepe rust en de woorden ‘de circel is rond’ kwamen in me op en bleven de heel dag bij me.

Ik nam afscheid van ‘mijn madammen’ en beende richting begijnhof. Het ‘grote’ hof en de Katelijnekerk doorwandelende was vooral veel ‘terug herkennen’, mijn hart ging echter uit naar het kleine hof (wat ervan overblijft) en de Catharinakerk. Deze laatste ademt voor mij de originele begijnenspirit uit: sereen rustig, pittoresk en intimistisch plus aanwezigheid van vrouwen(voor)beelden: ‘Anna die Maria onderwijst’ en ‘Sophia als draagster van wijsheid’ worden hier prachtig afgebeeld.

Doorheen het Bogaardbeluikje gaande, legde ik de allerlaatste halte van mijn queeste af – ik had een enorm groeiproces doorgemaakt sinds mijn eerste bezoek hier: puur op intuïtie startte ik een tocht langs 25 begijnhoven met maar één zin die me voortdreef: ‘Ik moet gaan.’

Begin van de queeste –  Bogaardbeluikje te Mechelen.

De circel is rond: terugkeer naar het beluik als einde van de queeste.

Op dezelfde plek, op een ander tijdstip en als een ‘andere’ vrouw was ik hier weer aanwezig – toen ‘zoekende’ nu ‘vindende‘. Alhoewel deze queeste zich nu sloot, wist ik dat een (vrouwen)leven spiraalgewijs loopt: deze circel afmakende, betekende het begin van een volgende…

© Debby Van Linden

De laatste queestehalte: Tienen

De avond voor het laatste ‘begijnenweekend’ merkte ik een onrust in me op: Tienen werd de laatste queestehalte- het was dus bijna ‘gedaan’, erna zou ik terugkeren naar de plaats waar het een tijd terug begonnen was: Mechelen. Ik kon me met de beste wil van de wereld niet voorstellen mijn queeste te klasseren met ‘wel, dat was mooi en dan nu iets anders!‘. Daarvoor was deze tocht een te belangrijk keerpunt op alle vlakken in mijn leven (geweest). Ik besloot mijn vraagtekens te laten bestaan en de dag zelf ruimte tot antwoorden te geven…

In Tienen wandelde ik de poort van de restanten van de begijnhofkerk binnen*.

Ondanks de weinige overblijfselen was de structuur van de kerk nog duidelijk zichtbaar. Alhoewel ruïnes mij niet snel kunnen bekoren, voelde ik mij op deze plek thuis.Na een tijd de verschillende hoeken en overblijfselen verkend te hebben, vroeg ik mijn queestevriend mij een paar minuten alleen te laten op deze plek.

In de volstrekte stilte van dat moment volgde ik blindelings mijn intuïtie: ik stapte het altaar op en gaf gehoor aan ‘vanbinnen’… het einde van een lange en intense tocht kwam samen met een stil moment in kairostijd: ik had oude ideëen losgelaten, wortels gekregen en herstorisch erfgoed ontdekt. Ik stapte een nieuwe vrouwenfase in, behorende tot een nieuwe groep – vanuit verbinding sloot deze queeste zich om een nieuwe poort te laten opengaan. Ik wist dat ik verder moest gaan…  al had ik geen idee wat ‘verder’ dan inhield, ik zei ‘ja‘, met de overgave die ik had leren kennen als vertrouwen en leiding.

De terugweg voltrok zich in een serene, volle stilte met betekenis: één die woorden te boven ging…

© Debby Van Linden

*De begijnhofkerkruïne is het enige overblijfsel van het begijnhof. Hierover meer in het volgende blogstuk.

De stille ontkiemingsplaats in Antwerpen…

Bij de eerste passen doorheen de poort in de Rodestraat voelde ik het meteen: ‘thuis‘.

Door de poort gaande en na een blik op het mij ondertussen vertrouwde bordje ‘manspersonen na zes uur’ – het had mij een tijd geleden nieuwsgierig genoeg gemaakt om naar deze plek te komen-opende het hof zich.

Begijnhofkerk-altaar. Foto door Anja Vandervelpen, met toestemming overgenomen.

Als vanzelf begon ik aan een wandeling langs de huizen en ging de kerk** binnen. Ik nam een paar minuten de tijd om in de stilte de beelden die het vrouwelijk goddellijke representeerden in me op te nemen. Begga schitterde vooraan, boven het altaar, en achteraan in het glasraam.

Foto door Anja Vandervelpen* – met toestemming overgenomen.

Zonder nog rekening te houden met de tijd, genoot ik van de begijnhoftuin, het kleine steegje naast het groothuis en de vrouwen die me in beeltenis omringden: Catharina en Barbara.

Heilige Barbara.

Catharina, patrones van de filosofie.

Ik besefte dat dit hof zich in mijn geheugen had gegrift en er niet meer uit zou vertrekken: vanuit deze ontkiemingsplaats vond ik een (Vlaams) aanknopingspunt naar zowel Herstory als de representatie van het vrouwelijk goddelijke en de begijnen met hun herstorische geschiedenis: het begin van een levensomwenteling met een ‘no return – ticket’.

Foto door Anja Vandervelpen.

‘Ik zal hier nog vaak terugkomen.‘ waren de woorden die onmiddellijk tot me kwamen. En terwijl ik naar de poort liep, overviel me een grote gevoel van dankbaarheid… voor de momenten van (hard) zoeken en wroeten, voor ‘vinden’, voor de vrouwenwijsheid die hier aanwezig was, voor de queeste zelf – op datzelfde moment zei ik met overgave ‘ja‘ tegen de laatste twee hoven die deze tocht rijk was…

© Debby Van Linden

*Hierbij wens ik Anja Vandervelpen oprecht te bedanken voor het voor het gebruik van haar prachtige foto’s die de bezielende sfeer van het Antwerpse hof schitterend tot uiting brengen.

**Tevens een woord van dank aan mevrouw Marleen Palinckx en meneer Jos Lecocq voor hun fijne ontvangst en hun zorg voor en rondleiding in de begijnhofkerk.

In verbinding met Hildegard…

Na een urenlange autorit en kleine overzettocht, arriveerden we bij het Hildegardklooster. De eerste dag namen we de tijd om bij te tanken van het traject ‘moederland-Duitsland’ en het klooster te verkennen. De overige dagen stonden in het teken van ‘toerisme’: de Hildegardkerk in het dorp bezichtigen, de wijngaard en de kloosterkerk bezoeken en kennismaken met de andere gasten.

De wijnproeverij, de gesprekken met de andere vrouwen* aan tafel, de contacten met de zusters, de prachtige muurschilderingen in de kloosterkerk,… ze konden me allemaal bekoren. Toch voelde ik dat er nog iets ontbrak. Ik gaf gehoor aan de weg die mijn intuïtie wees: ‘s avonds, net na de maaltijd en voor de Completen, wikkelde ik me in twee grote dekens en zette mij buiten aan de kerk, bij het beeld van Hildegard en met een vér-rijkend uitzicht op Rudesheim en Bingen.  In de stilte en de donkerte van dat moment dook ik in de kaïrostijd, aanschouwde de zonsondergang en luisterde wat de verbinding met deze plaats me te vertellen had: de stilte sprak. Bij het luiden van de kerkklok schuifelde ik naar binnen, installeerde me op één van de banken, sloot mijn ogen en liet de gezangen van de kloosterlinges tot me doordringen.

Deze intense momenten kon ik niet anders verwoorden dan met ‘het deed me zielsdeugd!’

Het verblijf in het klooster, de onderdompeling in de Hildegardatmosfeer, het feit dat ‘Frau Debby’ voor alles wat het gastenverblijf betrof, werd geraadpleegd (en men niet uitsluitend mijn queestevriend aankeek om een beslissing te uiten die ons beide aanbelangde) en de prachtige omgeving voelden als pure vakantie. Deze keer geen begijnhof, wel een queestestuk dat vanaf het begin van mijn herstorische weg net zo belangrijk was.

© Debby Van Linden

* Door een ‘geluk bij een ongeluk’ heb ik kunnen kennismaken met Marisa, een uiterst getalenteerde vrouw met een intens beziel(en)de stem. De Hildegardliederen op de van haar gekregen cd ‘O Aeterne Deus’ vormen een dankbare herinnering aan mijn verblijf in het klooster.